Η ιστορία της Fiat στην Ελλάδα

H ιστορία της Fiat ξεκινάει το 1899 και αποτελεί ως τις μέρες μας μια από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες.
Έντονη παρουσία διαθέτει και στη χώρα μας, ήδη από τα πρώτα χρόνια διάδοσης του αυτοκινήτου.
Η ιταλική εταιρία φαίνεται πως εκπροσωπήθηκε επίσημα στην Ελλάδα γύρω στο 1912, από την "Κυριακίδης & Σια", με γραφείο στην οδό Ερμού 212. Σε αυτό δεχόταν παραγγελίες "εκ της Ελλάδας και Κρήτης", όπως έγραφε η σχετική διαφημιστική καταχώρηση.
H παρουσία της Fiat δεν περιοριζόταν στα επιβατικά αυτοκίνητα, αλλά αφορούσε και στα φορτηγά, τα λεωφορεία καθώς και γεωργικά μηχανήματα (τρακτέρ).
Στα τέλη της δεκαετίας του 1910 την αντιπροσωπεία αναλαμβάνει ο Ιούλιος Μασσόνι με έδρα αρχικά στη Στοά Ορφανίδου 10 και, από τις αρχές της δεκαετίας του '20 στην οδό Πανεπιστημίου 55.
Μετά τα μέσα της δεκαετίας του '20 και κατά τη δεκαετία του '30 την εκπροσώπηση της εταιρίας είχε η "Fiat Ελληνική Α.Ε".
Μεταπολεμικά, από τα τέλη περίπου της δεκαετίας του '40, τη γενική αντιπροσωπεία Fiat στην Ελλάδα είχε η "Τσαούσης Ελλάς Α.Ε", έως την ίδρυση της Εταλλάς.
Η "Εταλλάς A.E" ιδρύθηκε το 1954 με μετόχους τον Ανδρέα Λάσκαρι και τον Παναγιώτη Λυκουρέζο. Η έδρα της ήταν στην οδό Κανάρη 5 και μαζί με την αποκλειστική αντιπροσωπεία της Fiat, είχε και αυτή της γαλλικής Simca.

Αργότερα, στις 4 Μαΐου 1957 άνοιξαν οι κεντρικές εγκαταστάσεις της στη Λεωφ. Συγγρού 73. Εκεί, εκτός από τα επιβατικά των Fiat & Simca, υπήρχαν ακόμα τα τρακτέρ της ιταλικής εταιρίας καθώς και τα scooter της επίσης ιταλικής Lambretta.
Εκτός από την έκθεση και τα γραφεία, υπήρχε συνεργείο επισκευής αυτοκινήτων, πλυντήριο και αντλίες βενζίνης. Το κτίριο ήταν νεόδμητο και αποτελούσε έργο του αρχιτέκτονα Kων. Καψαμπέλη. Η κατασκευή του είχε ξεκινήσει το 1955.
Η Fiat ήταν από τις πρώτες εταιρίες κατά τη δεκαετία του '50, που διέθετε ένα ολοκληρωμένο δίκτυο διάθεσης και συντήρησης των αυτοκινήτων στη χώρα μας.

Διαφήμιση της "Τσαούσης-Ελλάς Α.Ε" για το Fiat 1100, στα τέλη Απριλίου 1953.

Ο Λάσκαρις ήταν  ένας από τους μετόχους της "Τρακτελλάς A.E." που ιδρύθηκε λίγο καιρό αργότερα και πήρε τη σκυτάλη από την "Εταλλάς", χωρίς να αλλάξει η έδρα των κεντρικών της Fiat (η Simca μετέπειτα μεταβιβάστηκε σε άλλες επιχειρήσεις).
Κατά τη δεκαετία του '60, η Fiat ήταν σταθερά μια από τις τρεις δημοφιλέστερες εταιρίες στη χώρα μας.  Διέθετε μια πλήρη γκάμα μοντέλων σε όλες τις κατηγορίες. Εκτός από τα μικρά αυτοκίνητα πόλης ("500" & "600"), μεγάλη επιτυχία είχαν τα μικρομεσαία "1100" αλλά και τα μεσαία οικογενειακά "1300". Στα τέλη του 1964 έφτασε στη χώρα μας το επίσης μικρό δίπορτο "850".

Σημαντική ήταν η παρουσίαση του Fiat "124" (1966), αντικαταστάτη του "1300". Στην Ελλάδα, παρουσιάστηκε πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 1966 στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, παρουσία του τότε υφυπουργού Εμπορίου της Ιταλίας.
Το ελληνικό αγοραστικό κοινό του επιφύλαξε θερμή υποδοχή, με αποτέλεσμα η Fiat να έρθει πρώτη σε πωλήσεις στην Ελλάδα το 1967. Μεγάλο πλεονέκτημα ήταν ο κινητήρας των 1.197 κ.εκ, που το κατέτασσε στην πιο εμπορική κατηγορία των 8 φορ. ίππων, σε συνδυασμό με το ευρύχωρο αμάξωμα. To "124" ψηφίστηκε ως το αυτοκίνητο της χρονιάς στην Ευρώπη, εκείνη τη χρονιά (Car of the Year 1967).
Εκείνη περίπου τη περίοδο ξεκινάει και η ίδρυση εταιριών του δικτύου, που θα αναλάμβαναν τη πώληση των αυτοκινήτων Fiat σε συγκεκριμένες περιοχές. Στη Βόρεια Ελλάδα ήταν η "Νορθελλάς Α.Ε." με έδρα στην οδό Μητροπόλεως 15, στη Θεσσαλονίκη. Στη Πελοπόννησο και τη Δυτική Ελλάδα ήταν η "Δυτελλάς Α.Ε." με έδρα στην οδό Αγίου Ανδρέου στη Πάτρα. Το 1976 ιδρύθηκε και η "Λαρσελλάς Ε.Π.Ε." για τη Λάρισα. 

To "124" συνέχισε να είναι δημοφιλές τα επόμενα χρόνια, ενώ πλέον ήταν διαθέσιμα και τα "124 Special" με κινητήρα 1.438 κ.εκ. αλλά και το μεγαλύτερο "125 Special" με κινητήρα 1.608 κ.εκ.

Fiat 124 (1966)

Η δεκαετία του '70 ήταν η σημαντικότερη για τη Fiat στην Ελλάδα. Με μοντέλα όπως τα "127" και "128", η ιταλική εταιρία επέβαλλε τη παρουσία της στην εγχώρια αγορά. 

Το "128" είχε παρουσιαστεί επίσημα το 1969. Το μικρομεσαίο οικογενειακό διέθετε βασικό κινητήρα 1.116 κ.εκ, καλούς χώρους για τη κατηγορία του, καλή οδική συμπεριφορά και μπροστινή κίνηση, αποτελώντας ένα σύγχρονο σχεδιαστικά αυτοκίνητο. 

Το μικρότερο "127" ακολούθησε, το 1971 και διέθετε επίσης σύγχρονα στοιχεία, με βασικό κινητήρα στα 903 κ.εκ. Έμειναν στη παραγωγή καθ'όλη τη διάρκεια των '70s, σε διάφορες εκδόσεις και αποτελούσαν μια αξιόλογη προσιτή επιλογή.

Η δυναμική που ανέπτυξε η Fiat στη χώρα μας ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του '70 και με δεδομένο ότι ήταν εξαιρετικά δημοφιλής και στα '60s είχε ως αποτέλεσμα, από το 1974  να διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό επί των κυκλοφορούντων επιβατικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα.

Το 1975 διέθετε σε κυκλοφορία 52.966 επιβατικά, ενώ μέχρι το 1980 ο αριθμός τους ανήλθε σε 108.694*. 

Το 1978 έγινε αναδιάρθρωση στο δίκτυο, που περιλάμβανε και τη συγχώνευση της Τρακτελλάς Α.Ε. με τη Νορθελλάς Α.Ε. Έτσι δημιουργήθηκε η "Πανελλάς Α.Ε.". Στο νέο σχήμα συμμετείχε με ποσοστό 15% και η κεντρική διοίκηση της Fiat.  Η έδρα της εξακολουθούσε να βρίσκεται στη Λ. Συγγρού 73.

Εν τω μεταξύ είχε παρουσιαστεί το ανασχεδιασμένο "128 Nouova" (τέλη 1976), ενώ την άνοιξη του 1977 το "127" επίσης δέχτηκε μια σημαντική ανανέωση, εξωτερικά και εσωτερικά (σειρά 2).

Επιπλέον διέθετε εκείνη την εποχή στην Ελλάδα, τα "126", "128 3p" (coupe), "131" καθώς και το μεγάλο "132". 

Η Fiat διατήρησε τη πρωτιά των πωλήσεων έως το 1979, με υψηλό μερίδιο αγοράς. Εκείνη τη χρονιά έκανε την εμφάνιση του στη χώρα μας και το μικρομεσαίο hatchback Fiat Ritmo, τυπικός αντικαταστάτης του "128", που όμως συνέχισε να διατίθεται ως μια προσιτή εναλλακτική, μέχρι τις αρχές του 1983!  

Το Fiat Ritmo την εποχή που παρουσιάστηκε στην ελληνική αγορά... άνοιξη 1979

Η "Πανελλάς Α.Ε." κράτησε την αντιπροσωπεία της Fiat μέχρι το 1984. Από τα τέλη εκείνου του έτους, τα ηνία πήρε η "Ν.Γ. Παπαϊωάννου Α.Ε.", με έδρα στη Λεωφ. Κηφισσού 152. 

Την άνοιξη του 1989, την αποκλειστική διάθεση των ιταλικών αυτοκινήτων ανέλαβε η "Fiat Auto Hellas", με έδρα στη Λεωφ. Συγγρού 167. Σε αυτήν συμμετείχε και η μητρική εταιρία. Eκείνη την εποχή παρουσιάστηκε στην Ελλάδα (με καθυστέρηση) το μικρομεσαίο Fiat Tipo.

Συνολικά η πορεία της εταιρίας κατά τη δεκαετία του '80 ήταν σε μέτρια επίπεδα. Διατήρησε τις πωλήσεις της σε ικανοποιητικά επίπεδα, χωρίς πάντως να πρωταγωνιστεί. Εκείνη τη περίοδο, εμπορικότερο μοντέλο της εταιρίας ήταν το Fiat Uno.

Νέα δυναμική θα αποκτήσει ξανά από το 1989, ενώ η δεκαετία του '90 θα αποδειχθεί εξαιρετική για τη Fiat, στην εγχώρια αγορά.

Με μοντέλα όπως το ανανεωμένο Uno και, λίγο αργότερα, με το μικρό Cinquecento αλλά και το Punto (αντικαταστάτη του Uno) θα επιστρέψει δυνατά στο προσκήνιο, κερδίζοντας μέχρι και τη πρώτη θέση (π.χ. το 1996). 

Ιδιαίτερη επιτυχία είχε και το Punto 2ης γενιάς (1999-2003) στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. 

Σήμερα η Fiat στη χώρα μας βρίσκεται μέσα στις δέκα πιο δημοφιλείς εταιρίες, κυρίως χάρη στα μικρά της μοντέλα, Panda & "500". 

Fiat Uno F.I.R.E, Παπαϊωάννου 1986

Fiat 128 Nouova (1976)

To Fiat Punto 1ης γενιάς (1993-1999) ήταν ένα από τα πιο επιτυχημένα αυτοκίνητα των '90s στη χώρα μας. Πρώτο με διαφορά σε πωλήσεις το 1995, με 6.415 μονάδες, αλλά και το 1996.

*Στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ

Β.Α

Έρευνα & αρχείο: Hellenic Motor History