Για την Σουηδία δεν χρειάζεται να ειπωθούν πολλά. Η σκανδιναβική χώρα είναι διεθνώς γνωστή για το ανεπτυγμένο οικονομικό και κοινωνικό της μοντέλο, τα καταστήματα IKEA και την αυτοκινητοβιομηχανία Volvo. O πληθυσμός της ανέρχεται στα 10.5 εκ. κατοίκους περίπου. Το μεγαλύτερο ποσοστό κατοικεί σε αστικές περιοχές, κυρίως στο νοτιότερο τμήμα της χώρας, ενώ συνολικά η Σουηδία είναι αρκετά αραιοκατοικημένη. Στην ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή της Στοκχόλμης κατοικούν περίπου 2.4 εκ. άνθρωποι.
Όπως σε όλην την υπόλοιπη Ευρώπη, έτσι και στην Σουηδία η εκρηκτική διάδοση του ιδιωτικού αυτοκινήτου σημειώθηκε μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε αντίθεση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, η διάδοση αυτή έγινε σε συντομότερο χρονικό διάστημα. Ο λόγος ήταν πως το τέλος του πολέμου βρήκε την Σουηδία άθικτη, εφόσον παρέμεινε ουδέτερη κατά την διάρκειά του. Μια άλλη σημαντική παράμετρος ήταν η εγχώρια παραγωγή οχημάτων. Η Volvo έκανε το ξεκίνημά της το 1927, όμως τα πρώτα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν ήδη στα τέλη του 19ου αιώνα. Εταιρείες όπως η Vagnsfabrics Aktiebolaget i Södertelge (Vabis) και η Maskin AB Scania κατασκεύαζαν τα πρώτα τους επιβατικά και φορτηγά αυτοκίνητα στο ξεκίνημα του 20ου αιώνα. Οι δύο αυτές εταιρείες συγχωνεύτηκαν το 1911, σχηματίζοντας την Scania-Vabis, ενώ την ίδια εποχή κατασκευάστηκαν και τα πρώτα λεωφορεία. Το 1929 κατασκεύασε το τελευταίο της επιβατικό μοντέλο και επικεντρώθηκε στην κατασκευή φορτηγών και λεωφορείων.
To 1923 κυκλοφορούσαν στην Σουηδία συνολικά 50.460 οχήματα, από τα οποία τα 37.823 ήταν επιβατικά αυτοκίνητα. Έως το 1939 ο αριθμός τους είχε φτάσει τα 248.854 οχήματα, με τα επιβατικά αυτοκίνητα στις 180.717 μονάδες. Το 1923 αναλογούσαν 159 κάτοικοι ανά αυτοκίνητο ενώ το 1939 μόλις 35 κάτοικοι ανά αυτοκίνητο. Έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι κατά την διάρκεια του πολέμου η ιδιοκτησία αυτοκινήτων μειώθηκε δραστικά και το 1945 κυκλοφορούσαν στην Σουηδία 95.967 οχήματα, με τα επιβατικά αυτοκίνητα στις 50.108 μονάδες. Έως το 1950 η αύξηση των οχημάτων ήταν θεαματική, σε μια περίοδο που οι περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες προσπαθούσαν να επουλώσουν τις πληγές του πολέμου. Η αναλογία έφτασε στους 28 κατοίκους ανά αυτοκίνητο από 133 που ήταν το 1945.
Μετά τον πόλεμο έκανε τα πρώτα της βήματα στην κατασκευή αυτοκινήτων η SAAB, που είχε ιδρυθεί το 1937 ως κατασκευάστρια μαχητικών αεροσκαφών. Η εξέλιξη του Saab 92 ξεκίνησε το 1945 και η παραγωγή του ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1949. Θα περίμενε κανείς ότι εκείνη την εποχή η συντριπτική πλειοψηφία των Σουηδών αγόραζε... σουηδικά αυτοκίνητα, δηλαδή Volvo και Saab. Όμως στην πραγματικότητα η σουηδική αγορά ήταν πολυσυλλεκτική με έντονο ανταγωνισμό μεταξύ των κατασκευαστών από Ευρώπη και Αμερική. Έως το 1955 η Σουηδία είχε πλέον το προβάδισμα στην αναλογία αυτοκινήτων ανά 1000 κατοίκους, ακόμα και από χώρες όπως η Γαλλία και Βρετανία. Οι δύο τελευταίες ήταν όλα τα προηγούμενα χρόνια περισσότερο ανεπτυγμένες αυτοκινητιστικά, με σαφώς υψηλότερο αριθμό αυτοκινήτων από την Σουηδία. Για παράδειγμα, το 1950 στην Βρετανία αντιστοιχούσαν 42 αυτοκίνητα ανά χίλιους κατοίκους, στην Γαλλία 36 αυτοκίνητα και στην Σουηδία 28. Τα επόμενα χρόνια η διάδοση του αυτοκινήτου στην Σουηδία ήταν αλματώδης, ενώ σε Γαλλία και Βρετανία έγινε με πιο αργούς ρυθμούς. Κατά συνέπεια, το 1955 στην Σουηδία αναλογούσαν 75 αυτοκίνητα ανά χίλιους κατοίκους, στην Βρετανία 60 αυτοκίνητα και στην Γαλλία 49 αυτοκίνητα. Την ίδια χρονιά οι πωλήσεις καινούργιων επιβατικών αυτοκινήτων ανήλθαν στις 127.749 μονάδες, επίδοση ιδιαίτερα καλή για τα δεδομένα της εποχής, σε μια χώρα με πληθυσμό σχεδόν 7.3 εκ. κατοίκων.
Η δεκαετία του '60 αποτέλεσε περίοδο έντονης ανάπτυξης στην αγορά αυτοκινήτου. Το 1963 σημειώθηκε αύξηση 17.4% με τις πωλήσεις να σπάνε για πρώτη φορά το φράγμα των διακοσίων χιλιάδων μονάδων (230.880), ενώ υπήρξε επιπλέον αύξηση το 1964 (+11.6%) και το 1965 (+6.7%), που η αγορά έφτασε στο ανώτερο επίπεδο για όλη την δεκαετία, με 274.997 μονάδες. Εκείνη την περίοδο η Volvo είχε εδραιώσει την θέση της στην κορυφή, σε απόσταση ασφαλείας από τον ανταγωνισμό. Την δεκαετία του '50 έδινε μάχη για την επικράτηση με εταιρείες όπως η Volkswagen και η Opel, οι οποίες συνέχισαν να είναι πολύ δημοφιλείς και κατά την δεκαετία του '60. Παράλληλα, ήταν η εποχή που η Saab σημείωνε ανοδική πορεία και έγινε υπολογίσιμη δύναμη στην εγχώρια αγορά. H δυναμική που επέδειξε η σουηδική αγορά αυτοκινήτου ήταν αποτέλεσμα του υψηλού βιοτικού επιπέδου και της αύξησης στην ιδιωτική κατανάλωση, με έμφαση στα διαρκή καταναλωτικά προϊόντα.
Στις 3 Σεπτεμβρίου 1967 η Σουηδία ευθυγραμμίστηκε με την υπόλοιπη ηπειρωτική Ευρώπη αλλάζοντας το σύστημα κυκλοφορίας των αυτοκινήτων από τα αριστερά στα δεξιά (φωτό επάνω). Η αλλαγή έγινε κατόπιν προετοιμασίας τεσσάρων ετών και υψηλό κόστος, όμως η εφαρμογή της θεωρήθηκε απαραίτητη για λόγους ασφαλείας. Να σημειωθεί πως αν και οι Σουηδοί οδηγούσαν ως τότε στα αριστερά του δρόμου, τα αυτοκίνητα τους ήταν αριστεροτίμονα και όχι δεξιοτίμονα. Αν και η αγορά αυτοκινήτου αναπτύχθηκε γρήγορα, πάντως υπήρξαν κατά διαστήματα σημαντικές διακυμάνσεις στις πωλήσεις καινούργιων αυτοκινήτων. Το 1976 έσπασε για πρώτη φορά το φράγμα των 300.000 μονάδων, με 312.880 πωλήσεις (+9.6%), όμως την επόμενη χρονιά υπήρξε υποχώρηση στις 241.374 μονάδες (-22.8%) και το 1978 στις 200.874 μονάδες (-16.8%). Η αγορά ξεπέρασε εκ νέου τις 300.000 μονάδες το 1987, με 315.950 πωλήσεις επιβατικών αυτοκινήτων. Σε κάθε περίπτωση η εγχώρια αυτοκινητοβιομηχανία είχε ισχυρή παρουσία, κυρίως η Volvo που ήταν σταθερά η πρώτη σε πωλήσεις εταιρεία με διαφορά. Από τους ξένους κατασκευαστές, οι δημοφιλέστερες κατά την δεκαετία του '80 ήταν οι Ford, Opel και Volkswagen. Ικανοποιητική παρουσία είχαν οι ιάπωνες με τις Toyota, Mazda και Nissan, οι οποίες σταδιακά βελτίωσαν την θέση τους. Όμως τα μεγάλα σουηδικά αυτοκίνητα δεν άφηναν πολλά περιθώρια στον αντίστοιχο εισαγόμενο ανταγωνισμό, με αποτέλεσμα εταιρείες όπως η BMW και η Mercedes να παραμένουν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Η Audi ήταν σε καλύτερη θέση από τα μέσα της δεκαετίας του '80.
Στις αρχές της δεκαετίας του '90 υπήρξαν έντονες πτωτικές τάσεις και το 1993 οι πωλήσεις έφτασαν στο κατώτερο επίπεδο, με 124.434 μονάδες (-19.3%). Είναι χαρακτηριστικό ότι την περιόδο 1992-1993 η σουηδική αγορά αυτοκινήτου κινήθηκε σε χαμηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με την Ελλάδα. Το 1995 η Σουηδία έγινε πλήρες μέλος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η αγορά αυτοκινήτου άρχισε να βρίσκει τους ρυθμούς της μετά το 1996.
Ποιά είναι όμως η εικόνα της αγοράς αυτοκινήτου στην Σουηδία σήμερα; Το 2017 οι πωλήσεις έφτασαν σε επίπεδα-ρεκόρ, με 379.393 μονάδες (+1.9%). Το 2018 υπήρξε μείωση στις 353.729 (-6.8%, μάλλον λογικό μετά από μια διετία σε υψηλούς ρυθμούς), ενώ το 2019 σημειώθηκε μικρή βελτίωση με 356.036 μονάδες (+0.65%). Η πανδημία Covid-19 οδήγησε αναπόφευκτα σε σημαντική πτώση των πωλήσεων, με 292.024 μονάδες το 2020 (-18.0%). Πέρσι οι πωλήσεις ανήλθαν σε 301.006 μονάδες (+3.1%), όμως φέτος οι τάσεις είναι πτωτικές με -11.9% στους εννέα μήνες του έτους. Σημαντικό είναι το ποσοστό των επαναφορτιζόμενων επιβατικών αυτοκινήτων. Το 2021 οι πωλήσεις τους ανήλθαν σε 135.315 μονάδες, εκ των οποίων οι 57.473 ήταν αμιγώς ηλεκτρικά και οι 77.842 Plug-in Hybrid. Το ποσοστό τους επί των συνολικών ταξινομήσεων κάλυψε το 45.0% της αγοράς. Η αύξηση είναι εντυπωσιακή αν λάβουμε υπόψη πως το 2019 το μερίδιό τους ήταν μόλις στο 11.3% του συνόλου.
Φυσικά η Volvo συνεχίζει να είναι η πρώτη σε πωλήσεις εταιρεία στην Σουηδία. Η Saab έχει σταματήσει να υπάρχει εδώ και χρόνια, (έπαψε να πρωταγωνιστεί στην σουηδική αγορά την περίοδο 2009-2011 και ακολούθησε το τέλος της). Την δεύτερη θέση κατέχει η Volkswagen και η Kia συμπληρώνει την πρώτη τριάδα. Οι κορεάτες κατασκευαστές άργησαν να γίνουν ανταγωνιστικοί, με την Hyundai να ενισχύει την θέση της στα τέλη της δεκαετίας του '90. Στην συνέχεια παρέμεινε σε ικανοποιητικά επίπεδα, όμως μέχρι σήμερα δεν κατάφερε να φτάσει στις υψηλότερες θέσεις της κατάταξης. Αντίθετα, η Kia άρχισε να βελτιώνει την θέση της μόλις το 2007 και έως το 2009 είχε ξεπεράσει σε πωλήσεις την Hyundai. Σημαντική βελτίωση έχουν επιδείξει τα τελευταία χρόνια και οι ξένοι premium κατασκευαστές, όμως σε καμία περίπτωση δεν απειλούν την Volvo στο γήπεδό της.
To πρώτο σε πωλήσεις μοντέλο φέτος είναι το Volvo XC40, με 8.054 μονάδες στο διάστημα Ιανουρίου-Σεπτεμβρίου 2022. Tην πεντάδα με τα δημοφιλέστερα μοντέλα στην Σουηδία συμπληρώνουν κατά σειρά τα Volvo XC60 (7.632), Kia Niro (6.998), Kia Ceed (6.758) και Volvo S/V 60 (5.837). To Volkswagen ID.4 κατέλαβε την έκτη θέση με 5.624 μονάδες και αποτελεί το δημοφιλέστερο μοντέλο της γερμανικής φίρμας και το Νο 1 σε πωλήσεις ηλεκτρικό μοντέλο στην Σουηδία. Ο συνολικός αριθμός κυκλοφορούντων ιδιωτικών αυτοκινήτων το 2021 ήταν 4.986.750 μονάδες. Αν προσθέσουμε τα 691.222 φορτηγά και τα 13.594 λεωφορεία, τότε ο συνολικός αριθμός οχημάτων ανήλθε στα 5.691.566. Τα παραπάνω συνεπάγονται ότι έως τα τέλη του προηγούμενου έτους, η αναλογία ήταν 477 επιβατικά αυτοκίνητα ανά χίλους κατοίκους και 545 οχήματα όλων των κατηγοριών ανά χίλιους κατοίκους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου