%202003-09%20c.jpeg)
Η διάδοση των μικρών αυτοκινήτων πόλης ήταν σημαντική στην μεταπολεμική Ευρώπη. Το χαμηλό κόστος αγοράς και χρήσης ήταν καθοριστικής σημασίας στα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο, με δεδομένο ότι εκείνη την εποχή οι οικονομικές δυνατότητες των περισσότερων Ευρωπαίων ήταν περιορισμένες. Η συνταγή ήταν απλή. Επαρκής χώρος για τέσσερα άτομα σε αμάξωμα περιορισμένων διαστάσεων, κινητήρας μικρού κυβισμού, τέσσερις ρόδες, ένα τιμόνι και καθίσματα! Όσο και αν ακούγεται περίεργο σήμερα, εκείνη την περίοδο αυτά τα στοιχεία ήταν παραπάνω από αρκετά για τον μέσο εργαζόμενο, σε μια Ευρώπη διψασμένη για αυτοκίνητα. Στην Ιταλία οι δρόμοι γέμιζαν με τα Fiat 500 & 600, στην Ισπανία με το Seat 600 (αντίγραφο του ιταλικού μοντέλου), ενώ στην Γαλλία ο "λαός" αποκτούσε ολοένα και περισσότερα Renault 4CV και Citroen 2CV. Στην Γερμανία υπήρχε πάντα το προσιτό Volkswagen, αν και πιο γενναιόδωρο σε διαστάσεις (το μήκος του ξεπερνούσε ελαφρώς τα 4 μέτρα) αλλά και τo μικρό NSU Prinz. Φυσικά δεν πρέπει να παραλείψουμε το Mini της British Motor Corporation. Στην πορεία ορισμένα από τα παραπάνω μοντέλα ξέφυγαν από τον αρχικό τους σκοπό και εξελίχθηκαν σε lifestyle είδωλα των τεσσάρων τροχών, που πλέον απευθύνονταν σε κάθε κοινωνική και οικονομική τάξη. Όμως αυτά τα αυτοκίνητα δεν μπορούσαν να καλύψουν τις ανάγκες μιας τυπικής οικογένειας και με την άνοδο του βιωτικού επιπέδου οι αγοραστές στρέφονταν σε μεγαλύτερα αυτοκίνητα. Την δεκαετία του '70 μια νέα κατηγορία άρχισε να κατακτάει τους ευρωπαϊκούς δρόμους, τα supermini. Eίχαν ελαφρώς αυξημένες διαστάσεις, με βελτιωμένους χώρους και περισσότερη άνεση, αλλά παρέμεναν οικονομικά σε κατανάλωση και πρακτικά σε αστική χρήση. Επιπλέον υπήρχε πλέον η δυνατότητα για κινητήρες μεγαλύτερου κυβισμού με αισθητά βελτιωμένη απόδοση. Αυτά τα αυτοκίνητα έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή και στην χώρα μας, με μοντέλα όπως το Fiat 127, το Renault 5 και το Ford Fiesta. Τα ακόμα μικρότερα συνέχισαν την πορεία τους ως "εξεζητημένες" επιλογές, όμως είχαν πάψει να αποτελούν την μοναδική λύση στο πρόβλημα της αυτοκίνησης για ένα μεγάλο ποσοστό του αγοραστικού κοινού, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα. Πάντως εκείνη την περίοδο άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους στην χώρα μας και τα ιαπωνικά μίνι αυτοκίνητα.
Όμως τα μικρά δεν είχαν πει την τελευταία τους λέξη. Το 1980 η εγχώρια αγορά αυτοκινήτου είχε δεχθεί πλήγμα από τον διπλασιασμό στην φορολογία των ιδιωτικών αυτοκινήτων. Επιπλέον η Ελλάδα βίωνε τις συνέπειες από την πετρελαϊκή κρίση του 1979, που είχε ωθήσει στα ύψη την τιμή της βενζίνης. Το timing ήταν εξαιρετικό για τα μίνι αυτοκίνητα και η ζήτηση αυξήθηκε θεαματικά. Nα σημειωθεί πως η τιμή της βενζίνης σούπερ είχε αυξηθεί στις 33 δραχμές το λίτρο τον Φεβρουάριο του 1980, από 22 δραχμές το λίτρο που είχε τον Μάρτιο του 1979. H Suzuki διέθετε ήδη στην χώρα μας το νέο της μικρό στα 550 cc (4 φορ. ίπποι) το οποίο... εκτίναξε τις πωλήσεις της φίρμας στην Ελλάδα (+338.1%) και το ποσοστό της ανήλθε στο 5.5% το 1980 από μόλις 0.5% την προηγούμενη χρονιά. Ενισχυμένη βγήκε και η Daihatsu, που διέθετε το Cuore στα ίδια κυβικά. H ανοδική τάση συνεχίστηκε το 1981 και η Suzuki κατέκτησε ποσοστό 7.9% με άνοδο +86.2%, μια εξαιρετική επίδοση για έναν κατασκευαστή που βασιζόταν αποκλειστικά στην κατηγορία των μίνι επιβατικών αυτοκινήτων με διαθέσιμο μόλις... ένα μοντέλο! Την ίδια χρονιά η Suzuki κάλυψε το 62.2% στις εισαγωγές αυτοκινήτων 550 cc, που ανήλθαν σε συνολικά 5.188 μονάδες. Η Subaru κάλυψε το 33.7% των εισαγωγών στην κατηγορία. Πάντως στην συνέχεια τα μίνι αυτοκίνητα σημείωσαν κάμψη, που έγινε έντονη μετά το 1983. Μεγάλη επιτυχία γνώρισε και το Yugo 45, με μήκος λίγο κάτω από τα 3.5 μέτρα και ήταν διαθέσιμο με τον κινητήρα της Fiat στα 903 cc, κυβισμός που άγγιζε τα όρια των supermini. Όμως η τιμή του ήταν εξαιρετικά χαμηλή, ασυναγώνιστη από το σύνολο των ευρωπαϊκών και ιαπωνικών μίνι.
Την δεκαετία του '90 τα πολύ μικρά αυτοκίνητα αποτελούσαν μια καλή εναλλακτική για δεύτερο αυτοκίνητο, λύση στο πρόβλημα του έντονου κυκλοφοριακού προβλήματος στα μεγάλα αστικά κέντρα ή απλώς μια οικονομική πρόταση για τους νέους οδηγούς. Πάντως τα πρώτα χρόνια, οι μειώσεις στην φορολογία των αυτοκινήτων και τα κίνητρα για την απόσυρση των παλιών αυτοκινήτων, περιόρισαν σημαντικά το μερίδιο στην μίνι κατηγορία και το ενδιαφέρον των αγοραστών στράφηκε μαζικά σε μεγαλύτερα αυτοκίνητα. Μέχρι που ήρθε το Fiat Cinquecento! Το μικρό ιταλικό μοντέλο παρουσιάστηκε στην χώρα μας στις αρχές του 1993 και... έσπασε τα ταμεία, φέρνοντας ξανά την κατηγορία δυναμικά στο προσκήνιο. Το 1994 ήταν το δεύτερο σε πωλήσεις μοντέλο στην ελληνική αγορά με 7.167 μονάδες, επίδοση εκπληκτική για τόσο μικρό αυτοκίνητο. Η χαμηλή τιμή αγοράς σε συνδυασμό με την καλή εκμετάλλευση χώρων για τέσσερα άτομα, την οικονομική οδήγηση, την σύγχρονη σχεδίαση και την δυνατότητα του να το... σκάει από την πόλη χωρίς οδυνηρές παραχωρήσεις, ήταν στοιχεία καθοριστικά για την επιτυχία του σε όλη την Ευρώπη. Στην χώρα μας αποτέλεσε με διαφορά το πιο επιτυχημένο μίνι της δεκαετίας του '90, με μόνιμη παρουσία στην πρώτη δεκάδα της γενικής κατάταξης την περίοδο 1993-1997.
Η Fiat συνέχισε την επιτυχημένη πορεία της στην κατηγορία με το Seicento (1998), όμως ένα νέο smash hit κατέκτησε το εγχώριο αυτοκινητιστικό chart. Ήταν το Hyundai Atos, το πεντάθυρο μίνι με την ιδιαίτερη σχεδίαση που βρέθηκε στην κορυφή της κατηγορίας την περίοδο 2000-2003. Εκείνη την εποχή η αύξηση στις πωλήσεις επιβατικών αυτοκινήτων επηρέασε θετικά και τα πολύ μικρά αυτοκίνητα και το 2000 κατέκτησαν το 10.4% της αγοράς με 30.117 μονάδες, μια από τις καλύτερες επιδόσεις που έχει καταγράψει το segment A στην χώρα μας. Σημαντική υποχώρηση υπήρξε το 2003, με το ποσοστό τους μόλις στο 5.1% και το Daewoo Matiz πρώτο σε πωλήσεις. Τα επόμενα χρόνια η κατηγορία ανέκτησε το χαμένο έδαφος και το 2004 κατέκτησαν ποσοστό 7.5%, με τα Hyundai Atos και Daewoo Matiz να συνεχίζουν την επιτυχημένη πορεία τους, ενώ το Kia Picanto έκανε δυναμικό ξεκίνημα στα μικρά. Όμως ακόμα πιο δυναμικό ξεκίνημα έκανε η νέα γενιά του Fiat Panda και η ιταλική εταιρεία επανήλθε στην κορυφή, με ένα από τα πλέον αξιόλογα μοντέλα της κατηγορίας. Eίναι χαρακτηριστικό ότι εκείνη την εποχή τα μικρά αυτοκίνητα πόλης δεν αποτελούσαν πλέον υποτυπώδη μέσα μεταφοράς για την πόλη, εφόσον είχαν αναβαθμιστεί σημαντικά σε επίπεδο άνεσης, εξοπλισμού, ασφάλειας και οδηγικών χαρακτηριστικών.
Το 2008 τα μίνι πέτυχαν τον υψηλότερο αριθμό πωλήσεων, με 33.022 μονάδες και ποσοστό 12.4%. Η Hyundai παρέμεινε στην επικαιρότητα με το νέο της μοντέλο (i10), που ήρθε πρώτο σε πωλήσεις την ίδια χρονιά. Η οικονομική κρίση έδωσε πλεονέκτημα στα πολύ μικρά αυτοκίνητα, που διατήρησαν υψηλά τα ποσοστά τους με ιδιαίτερα ικανοποιητικές πωλήσεις. Το Fiat Panda ήταν σταθερά το πρώτο σε πωλήσεις μοντέλο στην κατηγορία, για όλη την περίοδο από το 2010 έως το 2019. Επιτυχία σημείωσαν και κάποια νεότερα ονόματα, όπως το Toyota Aygo. Το ιαπωνικό μικρό κατέκτησε την κορυφή της κατηγορίας στην νεότερη γενιά του, το 2020 και το 2021. Το Hyundai i10 ήρθε πρώτο σε πωλήσεις το 2022, που το ποσοστό της κατηγορίας έπεσε στο 8.8% από 11.1% την προηγούμενη χρονιά, η χαμηλότερη επίδοση από το 2005. Πάντως, την τελευταία διετία υπήρξε βελτίωση και το 2023 πέτυχαν άνοδο πωλήσεων (+40.6%) με ποσοστό 9.7% και το 2024 υπήρξε επιπλέον άνοδος (+8.9%) με ποσοστό 10.4%. Το Fiat Panda ήταν στην κορυφή σε αυτό το διάστημα. Φυσικά δεν πρέπει να αγνοήσουμε την παρουσία του Fiat 500, που έχει μια αρκετά επιτυχημένη πορεία και έχει ενισχύσει σημαντικά την θέση της ιταλικής εταιρείας στην κατηγορία, δίπλα στο υπερ-επιτυχημένο Panda.
Τα μίνι αυτοκίνητα θα συνεχίσουν να κατέχουν ένα αξιόλογο ποσοστό στην χώρα μας, για όσο διάστημα ορισμένοι κατασκευαστές συνεχίζουν να επενδύουν στην κατηγορία. Όμως σε πανευρωπαϊκό επίπεδο οι τάσεις είναι πτωτικές και αρκετές εταιρείες αποχωρούν τα τελευταία χρόνια, θεωρώντας ανεπαρκές το ύψος της κερδοφορίας τους ενώ η αύξηση στο κόστος εξέλιξης για αυτοκίνητα μηδενικών ρύπων καθιστά προτάσεις αυτού του μεγέθους ως μη ανταγωνιστικές. Πάντως η Fiat συνεχίζει να βασίζεται σε αυτή την κατηγορία και πουλάει καλά σε όλη την Ευρώπη, όπως και στην Ελλάδα.
