To Ισραήλ συνήθως απασχολεί την επικαιρότητητα εξαιτίας της διαμάχης με τις γειτονικές του χώρες, με δεδομένο ότι βρίσκεται σε μια παραδοσιακά προβληματική περιοχή. Όμως τα δημογραφικά και οικονομικά στοιχεία της Μεσογειακής χώρας των περίπου 9.3 εκ. κατοίκων, κάθε άλλο παρά "προβληματικά" είναι. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του Ισραήλ είναι υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ την περίοδο 2010-2019 ο μέσος όρος στον ρυθμό ανάπτυξης ήταν στο 3.3%. Φυσικά η πανδημία επηρέασε αρνητικά την πορεία της χώρας, όπως άλλωστε και των περισσότερων δυτικών χωρών, ενώ είναι αμφίβολο αν θα επιτευχθεί φέτος ο στόχος του 4.6% που έχει θέσει για την ανάπτυξη το υπουργείο Οικονομικών. Επιπλέον, μικρή αύξηση παρουσίασε ο πληθωρισμός, με τον ετήσιο δείκτη ως τον περασμένο Σεπτέμβριο στο 2.5%.
Ποια είναι όμως η εικόνα που παρουσιάζει το Ισραήλ στον χώρο του αυτοκινήτου; Είναι γνωστό ότι η χώρα δεν διαθέτει δική της αυτοκινητοβιομηχανία, όμως τον Ιούλιο του 2020 ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αυτοκινήτου στο Ισραήλ (I-VIA) έγινε μέλος στον Διεθνή Οργανισμό Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (OICA), ενώ τον Ιανουάριο του 2021 έγινε μέλος στον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Προμηθευτών Αυτοκινήτου (CLEPA). Η αποδοχή έγινε κυρίως λόγω της ανάπτυξης εγχώριας βιομηχανίας στα εξελιγμένα συστήματα οχημάτων, που καθιστούν το Ισραήλ ανερχόμενη δύναμη στο τομέα αυτό (συνδεσιμότητα οχημάτων, αυτόνομα και ηλεκτρικά οχήματα κ.α). Επιπλέον, αρκετές γνωστές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν ιδρύσει κέντρα έρευνας & τεχνολογίας στο Ισραήλ ή συνεργάζονται με εγχώριες startup εταιρείες πάνω σε θέματα καινοτομίας (Ford, BMW, Hyundai, General Motors, Seat, Skoda, Volkswagen κ.α).
Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, στην ουσία το Ισραήλ δεν έχει αυτοκινητιστική παράδοση, ενώ ελάχιστες προσπάθειες έχουν γίνει στο παρελθόν για εγχώρια παραγωγή αυτοκινήτων και μόνο σε περιορισμένη κλίμακα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Autocars Co. που κατασκεύαζε κατά την δεκαετία του '60 τα Carmel/Sussita, με αμάξωμα από fiberglass και βρετανική τεχνογνωσία. Εκεί βασίστηκε το Attica Carmel 12 που παρήχθη στην Ελλάδα από τον Γιώργο Δημητριάδη. Ας εξετάσουμε όμως τα χαρακτηριστικά της αγοράς αυτοκινήτου. Η απόκτηση ενός καινούργιου αυτοκινήτου στο Ισραήλ δεν είναι φθηνή υπόθεση, εξαιτίας της υψηλής φορολογίας. Toν Αύγουστο του 2009 η κυβέρνηση εφάρμοσε την "πράσινη μεταρρύθμιση", με την οποία η φορολογία στα αυτοκίνητα αναπροσαρμόστηκε σύμφωνα με τις εκπομπές ρύπων. Έτσι, το ποσοστό φόρου στα υβριδικά αυτοκίνητα ήταν στο 30% ενώ στα μηδενικών ρύπων (ηλεκτρικά) στο 10%. Το μερίδιο των υβριδικών αυτοκινήτων όμως εκείνη την χρονιά, ήταν μόλις στο 1.4% επί του συνόλου. Για τα βενζινοκίνητα τo ποσοστό του φόρου κατά την αγορά έφτασε ως το 83% με επιπλέον 17% Φ.Π.Α (παλιότερα το ποσοστό φόρου ήταν στο 95%). Υπήρξε μια επιπλέον επιβάρυνση 20% για αυτοκίνητα αξίας άνω των NIS 300.000 (περίπου € 83.000). Σε κάθε περίπτωση, σε συνδυασμό με τα τελωνειακά έξοδα, η φορολογία αυτών των αυτοκινήτων υπερβαίνει το 100%. Αυτό, παρά την σταδιακή αύξηση των αυτοκινήτων, δημιουργεί ένα παράδοξο. Ενώ το Ισραήλ έχει από τους χαμηλότερους δείκτες στην ιδιοκτησία αυτοκινήτων, μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών, παράλληλα παρουσιάζει τον υψηλότερο δείκτη κυκλοφοριακής πυκνότητας. Ο αυξημένος μέσος όρος της ετήσιας χιλιομετρικής απόστασης ανά όχημα, οφείλεται στην εξάρτηση από το αυτοκίνητο λόγω της ανάπτυξης των προαστιακών περιοχών σε συνδυασμό με την περιορισμένη κάλυψη από τα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Toν Αύγουστο του 2013 έγινε επικαιροποίηση της φορολογίας και εκ νέου τον Ιανουάριο του 2015. Η κατηγοριοποίηση των αυτοκινήτων γίνεται σε 15 βαθμίδες, με τις περισσότερο επιβαρυντικές για το περιβάλλον να έχουν μειώσει σημαντικά το μερίδιο τους τα τελευταία χρόνια. Πάντως τα ηλεκτρικά και υβριδικά αυτοκίνητα έχουν ακόμα υψηλό κόστος αγοράς. Για παράδειγμα, ένα υβριδικό Toyota Corolla Limited στοιχίζει -μαζί με τα έξοδα ταξινόμησης- NIS 149.021 ή € 41.220. Στην Ελλάδα η τιμή ενός υβριδικού Corolla στην έκδοση Active ξεκινάει από € 22.970 (οι τιμές προέρχονται από την αντίστοιχη επίσημη ιστοσελίδα της Toyota).
Ποιά αυτοκίνητα αγοράζουν, όμως, οι Ισραηλινοί και ποιές είναι οι τάσεις που επικρατούν εκεί; Με δεδομένο το υψηλό κόστος αγοράς, μάλλον το σημαντικότερο κριτήριο αγοράς αποτελεί το λεγόμενο "value for money". Πάντως, δεν αποτελεί έκπληξη η αύξηση στις πωλήσεις των αυτοκινήτων SUV, κάτι που ισχύει σε όλες τις χώρες. Από 41.667 μονάδες το 2015 έφτασαν στις 100.631 μονάδες το 2019. Φέτος, στο πρώτο 10μηνο του έτους οι πωλήσεις τους ανήλθαν στις 123.815 μονάδες. Αυτή δεν είναι η μοναδική μεταβολή που σημειώθηκε όμως. Την περίοδο 2000-2010 η Mazda κυριαρχούσε στην αγορά του Ισραήλ, ενώ από το 2011 έως σήμερα την κορυφή κατέλαβε η Hyundai, με εξαίρεση το 2015 που στην 1η θέση ήρθε η KIA Motors. Γενικότερα, οι τρείς πρώτες σε πωλήσεις εταιρείες τα τελευταία χρόνια στο Ισραήλ είναι οι Hyundai, Toyota και ΚΙΑ. Η δημοφιλέστερη ευρωπαϊκή φίρμα, από το 2013, είναι η Skoda που βρίσκεται σταθερά στην 4η θέση την τελευταία πενταετία. Τα Skoda αποτελούν και τα πρώτα σε πωλήσεις στην αγορά του ταξί. Αντίθετα, εντυπωσιακή είναι η υποχώρηση της Volkswagen. Να σημειωθεί ότι την περίοδο 2000-2001 η γερμανική εταιρεία ήταν στην 2η θέση των πωλήσεων, το 2002 έπεσε στην 5η θέση, το 2003 στην 9η θέση και το 2004 στην 13η θέση. Έκτοτε ανάκτησε κατά καιρούς λίγο από το χαμένο έδαφος, όμως τελικά δεν μπόρεσε να φανεί ανταγωνιστική στο βαθμό που θα περίμενε κανείς και ιδιαίτερα με τη σειρά μοντέλων SUV που παρουσίασε το τελευταίο διάστημα.Το 2019 ήταν μόλις στην 16η θέση, ενώ το 2020 βρέθηκε στη 14η θέση. Εντύπωση προκαλεί και η ιδιαίτερα περιορισμένη παρουσία που έχει πλέον η Ford και η Opel, εταιρείες εξαιρετικά δημοφιλείς στην Ευρώπη. Ειδικότερα η Ford που πριν περίπου μια δεκαετία σημείωνε μεγάλη επιτυχία στο Ισραήλ, κυρίως με το μικρομεσαίο Focus, το 2020 πέτυχε μόλις 1.159 πωλήσεις και ήταν στην 26η θέση της κατάταξης.
Το 2011 οι πωλήσεις επιβατικών αυτοκινήτων & SUV, ανήλθαν στις 207.135 μονάδες. Μαζί με τα ελαφρά φορτηγά (van & pickup) oι πωλήσεις έφτασαν τις 225.949 μονάδες. Το 2015 τα επιβατικά & SUV κατέγραψαν 240.173 πωλήσεις με επιπλέον 14.595 ελαφρά φορτηγά, ενώ το 2016 σημειώθηκε ρεκόρ με 269.291 μονάδες και το σύνολο μαζί με τα van & pickup ανήλθε στις 286.728 μονάδες. Σύμφωνα με δημοσίευμα στην ιστοσελίδα haaretz.com (26/10/2016) η αύξηση αυτή ήταν αποτέλεσμα των πολύ χαμηλών επιτοκίων και της δυνατότητας χρηματοδότησης για αγορά αυτοκινήτου έως το 100% της αξίας του, με αποπληρωμή του δανείου από δύο μέχρι τέσσερα χρόνια. Έως το 2019 η αγορά είχε σταδιακή μείωση, κινήθηκε πάντως σε ικανοποιητικά επίπεδα. Φυσικά το 2020 υπήρξαν απώλειες με τις συνολικές πωλήσεις μειωμένες κατά 15.5%, αν και το ποσοστό αυτό είναι μικρότερο σε σχέση με πολλές ευρωπαϊκές αγορές (συνολικά στην Ε.Ε η μείωση το 2020 ήταν στο -23.7%). Συγκεκριμένα, πέρσι οι ταξινομήσεις ανήλθαν στις 214.544 μονάδες, με τις 202.366 να αφορούν τα επιβατικά & SUV. Στην κορυφή για ακόμα μια χρονιά βρέθηκε η Hyundai με 33.565 μονάδες (επιβατικά, SUV & επαγγελματικά). Πάντως στο διάστημα Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2021, η αγορά κινήθηκε ανοδικά κατά 31.2% με 267.684 μονάδες έναντι 195.086 πέρσι (253.101 έναντι 184.260 επιβατικά & SUV). Στην πρώτη θέση βρίσκεται η Hyundai, με 41.347 πωλήσεις.
Παρά τις προσπάθειες ης κυβέρνησης να στρέψει τους αγοραστές σε αυτοκίνητα μειωμένων ή μηδενικών ρύπων αλλά και την καλή πορεία της αγοράς γενικότερα, υπάρχει ακόμα δρόμος για την βελτίωση του στόλου των αυτοκινήτων. Η υψηλή φορολογία στα καινούργια αυτοκίνητα αποτρέπει την απόσυρση μεγάλου αριθμού οχημάτων μεγάλης ηλικίας. Σύμφωνα με τον I-VIA, το 2017 το 31% επί των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων στο Ισραήλ, ήταν ηλικίας άνω των 9 ετών, ενώ η κατάσταση δεν θα βελτιωθεί αν δεν υπάρξει ένα πολυετές πρόγραμμας απόσυρσης των παλιών αυτοκινήτων. Σε αυτή την περίπτωση οι συνέπειες θα είναι αρνητικές τόσο σε περιβαλλοντικό επίπεδο όσο και στο θέμα της οδικής ασφάλειας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου