Η ιστορία της Volkswagen είναι γνωστή. O "σκαραβαίος" ήταν το πνευματικό παιδί του Αδόλφου Χίτλερ. Το αυτοκίνητο σχεδιάστηκε από τον Ferdinand Porsche με σκοπό να αποτελέσει ένα προσιτό μέσο μεταφοράς για τους Γερμανούς. Τον Μάιο του 1938 ο ίδιος ο Χίτλερ θεμελίωσε το νέο εργοστάσιο παραγωγής της εταιρείας. Έως την έναρξη του 2ου Π.Π. η διάθεση του αυτοκινήτου δεν είχε ακόμα ξεκινήσει.
Το εργοστάσιο έστρεψε την παραγωγή του σε οχήματα στρατιωτικής χρήσης, όπως το Kübelwagen το οποίο βασίστηκε στον "σκαραβαίο".
Ορισμένα τέτοια αυτοκίνητα ήρθαν στην Ελλάδα κατά την μαύρη περίοδο της γερμανικής κατοχής (Απρίλιος 1941 - Οκτώβριος 1944).
H εφημερίδα "Βραδυνή" ενημέρωνε τους αναγνώστες της περί της ίδρυσης του εργοστασίου της Volkswagen, την 1η Ιουνίου 1938.
Μετά την απελευθέρωση, ένα αριθμός από Kübelwagen παρέμεινε σε ελληνικό έδαφος.
Ενδιαφέρον έχει η παρακάτω φωτογραφία από τη Ρόδο, το 1945. (πηγή: Imperial War Museum)
Πρόκειται για Βρετανό αξιωματικό, ο οποίος επιβιβάζεται σε ένα Kübelwagen, μετά την παράδοση του γερμανικού στρατού στα Δωδεκάνησα, τον Μάιο του 1945. Τα γερμανικά οχήματα αλλά και οι Γερμανοί οδηγοί είχαν περάσει στην υπηρεσία του βρετανικού στρατού. Αργότερα ήρθαν Βρετανοί οδηγοί που ανέλαβαν αυτά τα οχήματα.
Μετά το τέλος του πολέμου ξεκίνησε η παραγωγή του "σκαραβαίου", αρχικά για τις ανάγκες των συμμάχων ενώ πολύ σύντομα κατέκτησε την γερμανική αγορά, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του '40. Παράλληλα άρχισαν δειλά δειλά και οι εξαγωγές.
Πότε όμως έκανε την εμφάνισή του στους ελληνικούς δρόμους ο θρυλικός "σκαραβαίος";
Η Volkswagen ξεκίνησε επίσημα την πορεία της στην ελληνική αγορά αμέσως μετά την απελευθέρωση των εισαγωγών, τον Απρίλιο του 1953.
Πρώτος εισαγωγέας των γερμανικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα ήταν η "ΙΜΠΕΞ Εισαγωγαί Εξαγωγαί" Α.Ε .
Mετά την ισχύ για την "άνευ ποιοτικού ή ποσοτικού" περιορισμού εισαγωγής εμπορευμάτων, στις 18 Απριλίου 1953, ξεκίνησε η δραστηριότητα της επιχείρησης.
Στις 19 Απριλίου δημοσιεύτηκε στον Τύπο η πρώτη διαφημιστική καταχώρηση της Volkswagen στην χώρα μας, που έγραφε: "VOLKSWAGEN. Το γερμανικόν αυτοκίνητον θαύμα". Η διαφήμιση κατέληγε με την διευκρίνηση πως "φθάνουν λίαν συντόμως τα πρώτα αυτοκίνητα, εξασφαλίσατε προτεραιότητα αγοράς". Μαζί με το επιβατικό μοντέλο, ήρθαν και τα επαγγελματικά μοντέλα (ελαφρά φορτηγά, van, πουλμανάκια), τα οποία έγραψαν και αυτά την δική τους ιστορία. Τις αμέσως επόμενες μέρες δημοσιεύτηκε μια παραλλαγή της αρχικής καταχώρησης, με αναφορά και στα επαγγελματικά οχήματα της εταιρείας (23 & 24 Απριλίου).
Η έδρα της αντιπροσωπείας βρισκόταν επί της οδού 3ης Σεπτεμβρίου 26.
Η πρώτη διαφήμιση της Volkswagen στην Ελλάδα,
που δημοσιεύτηκε στις 19 Απριλίου 1953 (επάνω), και η εκδοχή των επόμενων ημερών για τα επιβατικά και τα επαγγελματικά μοντέλα (κάτω).
Το επόμενο διάστημα η "ΙΜΠΕΞ" συνέχισε την προώθηση των αυτοκινήτων VW, με μια σειρά από καταχωρήσεις. Η ανταπόκριση του αγοραστικού κοινού φαίνεται πως ήταν άμεσα θετική. Στις 29 Μαΐου 1953 φορτώθηκαν 15 αυτοκίνητα με προορισμό την Ελλάδα, ενώ εντός του Ιουνίου θα ακολουθούσαν άλλα 68 τα οποία είχαν βρει αγοραστές. O αριθμός αυτός είναι σημαντικός, αν λάβουμε υπόψη ότι το πρώτο διάστημα μετά την άρση των εισαγωγικών περιορισμών, οι συνολικές αιτήσεις για εισαγωγές καινούργιων ιδιωτικών αυτοκινήτων έφτασαν περίπου τις 500 μονάδες.
Πάντως, πριν την επίσημη εισαγωγή τους δεν σημαίνει ότι τα Volkswagen ήταν εντελώς ανύπαρκτα στη χώρα μας (εκτός από τα Kübelwagen).
Ήδη λίγο πριν το 1953, εντοπίζονται οχήματα της εταιρείας προς πώληση μέσω του Ο.ΔΙ.Σ.Υ (Οργανισμός Διαχείρισης Συμμαχικού Υλικού). Συγκεκριμένα, σε καταχώρηση σχετικά με δημοπρασία του οργανισμού αναφέρεται η εκποίηση ενός Volkswagen Sedan 2 θυρών (ημερομηνία 9 Φεβρουαρίου 1952). Ο αριθμός πλαισίου -076252- παραπέμπει σε μοντέλο κατασκευής Απριλίου 1948. Επίσης, τρία VW πουλμανάκια εντοπίζονται προς εκποίηση μέσα στο 1952 (μοντέλα 1951 και 1952).
Διαφήμιση της "ΙΜΠΕΞ" για τα Volkswagen, τον Μάιο του 1953.
Δημοπρασία αυτοκινήτων του Ο.ΔΙ.Σ.Υ σε καταχώρηση της 23ης Μαΐου 1952. Ανάμεσα στα άλλα και τρία μικρά λεωφορεία VW, πιθανότατα προερχόμενα από κάποια ξένη αποστολή στην Ελλάδα.
Πριν συμπληρωθεί ένα έτος από την παρουσία της στην εγχώρια αγορά, η επίσημη αντιπροσωπεία της Volkswagen στην Ελλάδα, είχε αλλάξει χέρια. Πλέον εισαγωγέας ήταν η "Αφοι ΠΑΝΑ & ΣΙΑ" Ο.Ε . Σε αυτή, εκτός από τους Ευστράτιο και Παναγιώτη Πανά, συμμετείχε με ποσοστό 50% ο Πέτρος Ταγκαλάκης. Η έδρα της επιχείρησης ήταν στην Ιερά Οδό 64. Στην Θεσσαλονίκη υπήρχε υποκατάστημα στην οδό Φραγκλίνου Ρούζβελτ 27.
Η "Αφοι ΠΑΝΑ & ΣΙΑ" διατήρησε την αντιπροσωπεία έως τις αρχές τις δεκαετίας του '70, με την δεκαετία του '60 να αποτελεί την "χρυσή" περίοδο της Volkswagen και στην χώρα μας.
Έως τα τέλη του 1961 κυκλοφορούσαν ήδη στην Ελλάδα, 2.772 επιβατικά Volkswagen, 884 φορτηγά και 268 μικρά λεωφορεία. Όσον αφορά τα επιβατικά, η VW βρισκόταν κιόλας στην 5η θέση επί του συνόλου των κυκλοφορούντων επιβατικών. Σημαντικός ήταν και ο αριθμός των φορτηγών, με δεδομένο ότι υπήρχε διαθέσιμο μόνο ένα μοντέλο στην κατηγορία των ελαφρών επαγγελματικών.
Volkswagen, αρχές Μαΐου 1953.
Μια από τις πρώτες ελληνικές διαφημίσεις της Volkswagen, υπό την "Αδελφοί Πανά & Σια", τον Μάρτιο του 1954.
Ta ελαφρά φορτηγά της VW έγιναν γρήγορα πολύ δημοφιλή μεταξύ των Ελλήνων επαγγελματιών.
B.A
Έρευνα & αρχείο Hellenic Motor History ©
Αρχική φωτογραφία: Eric Datz archive
Στοιχεία κυκλοφορούντων αυτοκινήτων 1961: Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία