2021
Το Hellenic Motor History εύχεται σε όλες και όλους καλή χρονιά! Το νέο έτος να είναι ευτυχισμένο, δημιουργικό και αισιόδοξο, με υγεία και αγάπη.
Β.Α
2021
Το Hellenic Motor History εύχεται σε όλες και όλους καλή χρονιά! Το νέο έτος να είναι ευτυχισμένο, δημιουργικό και αισιόδοξο, με υγεία και αγάπη.
Β.Α
Στις μέρες μας η BMW αποτελεί μια από τις φίρμες αυτοκινήτων κύρους, σε όλο τον κόσμο. Στην χώρα μας για αρκετά χρόνια ήταν το μοναδικό "προσιτό" status symbol σε 4 τροχούς, ιδιαίτερα κατά την δεκαετία του '80. Όμως η BMW δεν ξεκίνησε σαν κατασκευαστής αυτοκινήτων, αλλά σαν κατασκευαστής κινητήρων για αεροσκάφη. Ιδρύθηκε το 1916, κατά την διάρκεια του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου. Η εταιρεία αναγκάστηκε να διακόψει την παραγωγή τους μετά το τέλος του πολέμου και στράφηκε στην παραγωγή άλλων ειδών, όπως φρένα για σιδηροδρομική χρήση, αγροτικό εξοπλισμό κ.α. Το 1923 παρουσίασε την πρώτη της μοτοσυκλέτα, το μοντέλο R32. Στον χώρο του αυτοκινήτου εισήλθε το 1928, μετά την εξαγορά της Automobilwerk Eisenach, που κατασκεύαζε κατόπιν αδείας το βρετανικό Austin Seven, με την ονομασία Dixi 3/15 (στο εξής BMW 3/15). Με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, η BMW ξεκίνησε εκ νέου την κατασκευή κινητήρων για αεροσκάφη, στα πλαίσια του προγράμματος επανεξοπλισμού της Γερμανίας. Φυσικά, η παραγωγή μοτοσυκλετών και αυτοκινήτων συνεχίστηκε κανονικά. Ειδικότερα στα αυτοκίνητα, η BMW είχε ήδη αρχίσει να επεκτείνει την γκάμα της από το 1932, με τα δικά της μοντέλα. Αρχικά ήταν το μικρό 3/20, με 4κύλινδρο κινητήρα 788 cc και το 303 με κινητήρα 6 κυλίνδρων σε σειρά, από μόλις 1.173 cc. Το 1934 παρουσίασε το μοντέλο 315, παρόμοιο σχεδιαστικά αλλά με μεγαλύτερο κινητήρα 1.490 cc και απόδοση 34 ίππων. Ένα χρόνο αργότερα ακολούθησε το 319 με κινητήρα 1.911 cc.
Εκείνη την περίοδο η BMW είχε ήδη παρουσία στην χώρα μας, με γενικό αντιπρόσωπο τον Ιωάννη Μπάλτα. Η παραπάνω καταχώρηση είναι από τον Αύγουστο του 1935 και πρόκειται για την παλαιότερη ελληνική διαφήμιση της BMW, που έχει εντοπιστεί έως σήμερα. Η κεντρική έκθεση της επιχείρησης ήταν στην Λεωφόρο Συγγρού 32α. Παρέμεινε στην ίδια διεύθυνση έως τα τέλη της δεκαετίας του '30. Όμως μετά το 1936, την αντιπροσωπεία ανέλαβε η "ΒΙΤΕΜ Εμπορικαί και Βιομηχανικαί Επιχειρήσεις" Α.Ε . Το καταστατικό της εταιρείας δημοσιεύτηκε τον Ιανουάριο του 1937. Γενικός διευθυντής ήταν ο Ιωάννης Μπάλτας, ενώ στο πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο συμμετείχε ο Αλ. Δουλάς και η Μαρία Μπάλτα. Έως την έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου, το 1940, η "ΒΙΤΕΜ" είχε αναλάβει παράλληλα την αντιπροσωπεία των αυστριακών επιβατικών αυτοκινήτων Steyr, των γερμανικών ελαφρών φορτηγών Tempo (τρίκυκλα & τετράτροχα), των βαρέων γερμανικών φορτηγών Vomag, των γερμανικών δίκυκλων Ardie και των αυστριακών Puch.
Εορταστική καταχώρηση της "ΕΛΦΙΝΚΟ" Α.Ε, τον Δεκέμβριο του 1977. Η επιχείρηση είχε συμπληρώσει τα 50 χρόνια λειτουργίας. Ιδρύθηκε το 1927 από τον Όμηρο Ιωσηφόγλου, μετέπειτα πεθερό του Τζώνυ Πεσμαζόγλου, υπό την διεύθυνση του οποίου απογειώθηκε μεταπολεμικά. Το πρώτο διάστημα η "ΕΛΦΙΝΚΟ" Α.Ε είχε αναλάβει την αντιπροσωπεία από διάφορες φίρμες ειδών αυτοκινήτου, ανταλλακτικών κλπ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των γνωστών ελαστικών Continental και των μπουζί της Champion. Tο καλοκαίρι του 1934 η έδρα της επιχείρησης μεταφέρθηκε επί της Βερανζέρου 3, στην Πλατεία Κάνιγγος. Εκεί διατήρησε τις εγκαταστάσεις της για πολλές δεκαετίες, ακόμα και μετά την λειτουργία της μονάδας επί της Λεωφόρου Συγγρού, γύρω στα τέλη του 1963. Παλιότερα η "ΕΛΦΙΝΚΟ" Α.Ε βρισκόταν στην οδό Σατωβριάνδου 7.
Την δεκαετία του '50 είχε πλέον την αντιπροσωπεία της Opel, της Chevrolet και της Cadillac, και ξεκίνησε η εποχή της ανοδικής της πορείας. Η Opel αποτελούσε από τότε το πλέον δυναμικό κομμάτι της "ΕΛΦΙΝΚΟ", ως η πιο προσιτή φίρμα. Το 1977 ήταν πράγματι μια καλή χρονιά, εφόσον η γερμανική εταιρεία κατέλαβε την 2η θέση της ελληνικής αγοράς επιβατικών αυτοκινήτων, με ποσοστό 10.5%.
Με την είσοδο της νέας χιλιετίας ο θεσμός "Car of the Year" είχε ήδη πίσω του τρεισήμισι δεκαετίες ιστορίας. Η διοργάνωση για την ανάδειξη του νικητή το 2000 συνοδεύτηκε από ένα τρόπαιο νέας σχεδίασης, που αντικατέστησε το έως τότε γνωστό μοτίβο με τις εφτά "βαλβίδες" (στην αρχή ήταν έξι). Αν και η ιδέα για τον θεσμό ανήκει στον Fred van der Vlugt, εκδότη του ολλανδικού περιοδικού Autovisie, η αρχική σχεδίαση ήταν του Βρετανού Geoffrey Axby, καλλιτεχνικού διευθυντή στο περιοδικό Sunday Telegraph. Η νέα σχεδίαση ήταν του βρετανού σχεδιαστή Dean Arthurs, όμως στην διοργάνωση του 2004 η σχεδίαση στο τρόπαιο άλλαξε πάλι, αυτή την φορά δια χειρός του Γάλλου καλλιτέχνη Emmanuel Zurini. To 2016 o νικητής παρέλαβε ένα διαφορετικό τρόπαιο, σχήματος πυραμίδας, ενώ το 2017 παρουσιάστηκε μια νέα εκδοχή, με περισσότερο γλυπτική προσέγγιση.
Το 2000 η Toyota κατάφερε να κερδίσει τον τίτλο για πρώτη φορά, χάρη στο Yaris. Ήταν η δεύτερη φορά που ένα ιαπωνικό μοντέλο πέτυχε νίκη στην διοργάνωση, μετά το Nissan Micra το 1993. Το Toyota Yaris είχε νέα σχεδιαστική προσέγγιση εξωτερικά και εσωτερικά, μακριά από τα συντηρητικά πρότυπα των προγενέστερων Starlet. Ιδαίτερα εκτιμήθηκε η ύπαρξη του εξαιρετικού σε απόδοση κινητήρα του ενός λίτρου (1.0), με 68 ίππους. Το μικρό της Toyota συγκέντρωσε 244 βαθμούς, αφήνοντας πίσω του δύο πολυμορφικά μοντέλα. Το Fiat Multipla ήρθε στην δεύτερη θέση, με 325 βαθμούς, ενώ το Opel Zafira τερμάτισε στην τρίτη θέση, με 265 βαθμούς.
Η Alfa Romeo είχε κερδίσει για πρώτη φορά τον τίτλο για το "Αυτοκίνητο της Χρονιάς", με την Α156 το 1998. Το 2001 επέστρεψε με την μικρομεσαία Α147. Στοιχεία όπως η σχεδίαση, η οδική συμπεριφορά, η αναβαθμισμένη ποιότητα στο εσωτερικό, αλλά και η γκάμα των κινητήρων βενζίνης και πετρελαίου (JTD), έδωσαν στο ιταλικό μοντέλο την υψηλότερη βαθμολογία, με 238 βαθμούς. Το τρόπαιο ήταν της Alfa Romeo αλλά η νίκη ήταν οριακή, εφόσον το Ford Mondeo συγκέντρωσε 237 βαθμούς! Αντίθετα, το 2002 ο νικητής πήρε τον τίτλο με διαφορά. Ήταν το Peugeot 307 που συγκέντρωσε 286 βαθμούς, χάρη στην σαφή προτίμηση των 30 από τους συνολικά 55 κριτές της διοργάνωσης. Το συγκεκριμένο μοντέλο έγινε μεγάλη εμπορική επιτυχία σε όλη την Ευρώπη, ενώ στην χώρα μας ήταν το πρώτο σε πωλήσεις μικρομεσαίο την ίδια χρονιά, με 9.561 μονάδες. Στην δεύτερη θέση ήρθε το Renault Laguna, με 244 βαθμούς, ενώ το Fiat Stilo αρκέστηκε στην τρίτη θέση, με 243 βαθμούς.
Συνέχεια της ιστορικής αναδρομής στον θεσμό του "Αυτοκινήτου της Χρονιάς", με τα αυτοκίνητα που κέρδισαν το πολυπόθητο έπαθλο κατά την δεκαετία του '80 και του '90.
Το 1980 οι Ιταλοί επανέρχονται, αυτή τη φορά με τη Lancia Delta να εκλέγεται ως το "Αυτοκίνητο της Χρονιάς", με 369 βαθμούς. Το κομψό 5θυρο μικρομεσαίο διέθετε εξαιρετικό κράτημα στο δρόμο. Αποτέλεσε τη βάση για μια θρυλική αγωνιστική πορεία, με τις HF Integrale να γράφουν ιστορία στα ράλλυ αλλά και με τις αντίστοιχες πολιτικές εκδόσεις. Σχεδιάστηκε από τον Ιταλό σχεδιαστή Giorgetto Giugiaro. Αρχικά η Delta φόραγε κινητήρες στα 1.300 & 1.500 κ.εκ. (75 & 85 ίππων αντίστοιχα), χωρίς ιδιαίτερη έμφαση στις επιδόσεις.
Το πρώτο "Αυτοκίνητο της Χρονιάς", το 1964, ήταν το Rover 2000 (P6). To μεγάλο βρετανικό saloon (με μήκος λίγο πάνω από τα 4.5 μέτρα) είχε βασικό κινητήρα 2.000 κ.εκ., με ανεξάρτητη ανάρτηση και δισκόφρενα σε όλους τους τροχούς. Το τρόπαιο κατακτήθηκε με 76 βαθμούς. Την επόμενη χρονιά, 1965, τον τίτλο κέρδισε ξανά ένα βρετανικό αυτοκίνητο, το Austin 1800. Στο οικογενειακό μοντέλο των 4.2 μέτρων, είχαν μεταφερθεί οι τεχνικές λύσεις των μικρότερων Mini και 1100/1300, δηλαδή η μπροστινή κίνηση και ο εγκάρσια τοποθετημένος κινητήρας, ενώ προσέφερε καλούς χώρους. Ο Alec Issigonis ήταν και σε αυτή τη περίπτωση ο υπεύθυνος σχεδιασμού.
Παράλληλα με τις παρεμβάσεις του ΣΕΑΑ, όλο και πιο συχνά ήταν τα δημοσιεύματα του ημερήσιου τύπου σχετικά με την κατάσταση που επικρατούσε στην αγορά αυτοκινήτου, εξαιτίας της φορομπηχτικής πολιτικής στην οποία επέμενε το κράτος. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα τέλη του 1982 η εργοστασιακή αξία ενός Opel Ascona 1.300 cc (9 φορ. ίπποι) ήταν στις 342.365 δραχμές, ενώ οι δασμοί ανέρχονταν στις 538.635 δραχμές. Όμως η τελική τιμή πώλησης, μαζί με το κέρδος του εισαγωγέα, την εισφορά κλπ έφτανε το 1.115.000 δραχμές! Με δεδομένο ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα ήταν το χαμηλότερο μεταξύ των χωρών της Ε.Ο.Κ (με εξαίρεση την Πορτογαλία που έγινε μέλος το 1986), τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα για τον Έλληνα αγοραστή, που μόνο.... "ευρωπαίος" δεν ήταν. Αν στο παραπάνω προσθέσουμε και την απώλεια της αγοραστικής του δύναμης από τις υποτιμήσεις και... διολισθήσεις της δραχμής, τότε η κατάσταση γινόταν ακόμα δυσκολότερη. Στο τοπίο ερχόταν να προστεθεί και η απουσία χρηματοδότησης μέσω τραπέζης για αγορά αυτοκινήτου, παρά μόνο για τα εγχώριας παραγωγής (κάτι που είχε προκαλέσει την αντίδραση της Ε.Ο.Κ).
Η κριτική που ασκούσαν ορισμένοι σχετικά με την πολιτική απέναντι στο αυτοκίνητο, δεν άλλαξε τα πράγματα. Κατά την προεκλογική περίοδο του 1985, η Νέα Δημοκρατία δεσμεύτηκε για την μείωση στις τιμές των καινούργιων αυτοκινήτων, στην περίπτωση που κέρδιζε τις εκλογές που είχαν προκυρηχθεί για τις 2 Ιουνίου. Μάλιστα το "φθηνό" Ι.Χ ήταν στα κεντρικά ζητήματα του προγράμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Φυσικά η υπόσχεση αυτή έφερε και το σχετικό "πάγωμα", εφόσον υπήρξε η τάση αναβολής στην αγορά καινούργιου αυτοκινήτου για... μετά τις εκλογές. Πάντως, η κυβέρνηση κατηγόρησε την Ν.Δ ότι αυτή η προεκλογική εξαγγελία δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα "πυροτέχνημα", ενώ ταυτόχρονα εξέφρασε την άποψη ότι η αγορά αντέδρασε "ήρεμα".
Η παρακάτω γελοιογραφία σατιρίζει πάνω σε αυτό το θέμα (εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", 2 Μαΐου 1985).
Τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα αποτελούσαν μια εναλλακτική λύση, για την απόκτηση ενός φθηνότερου μεταφορικού μέσου. Όμως, η λύση αυτή αφορούσε ενίοτε οχήματα μεγάλης ηλικίας και σε αμφίβολη κατάσταση. Η ζήτηση για τέτοια αυτοκίνητα παρουσίαζε σταθερά ανοδικές τάσεις από τις αρχές της δεκαετίας του '80. Το 1985 υπήρξε αύξηση 57.0%, με 30.906 μονάδες από 19.699 το προηγούμενο έτος. Το μερίδιο τους επί του συνόλου των πωλήσεων επιβατικών αυτοκινήτων, ανήλθε στο 28.2%, από το 23.1% το 1984, ενώ το 1983 τα μεταχειρισμένα έφταναν στο 18.1% των συνολικών πωλήσεων. To 1986 η αύξηση στον γενικό μέσο όρο των λιανικών τιμών έφτασε το 49%, ενώ το 1987 προστέθηκε στην τελική αξία και η επιβάρυνση του Φ.Π.Α (6%).
Μετά από μια δεκαετία άγριας φορολόγησης στα αυτοκίνητα, την 1η Μαρτίου 1989 και εντελώς ξαφνικά, οι Έλληνες διάβαζαν στις εφημερίδες ότι το "φθηνό" Ι.Χ ήταν γεγονός!
Επιπλέον, η Νέα Δημοκρατία υπενθύμισε ότι κατείχε την "πατρότητα της πολιτικής για το φθηνό αυτοκίνητο", εννοώντας προφανώς τις προεκλογικές εξαγγελίες του 1985. Βέβαια, η Νέα Δημοκρατία είχε σαφώς και την "πατρότητα της πολιτικής για το ακριβό αυτοκίνητο", εφόσον ήταν εκείνη που διπλασίασε του φόρους το 1979. Η πολιτική που ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών Δ Τσοβόλας, ήταν ουσιαστικά χωρίς αποτέλεσμα, όμως τελικά το "φθηνότερο αυτοκίνητο" θα γινόταν σύντομα πραγματικότητα για τον μέσο Έλληνα, με την επιπλέον μείωση του Ε.Φ.Κ και την εισαγωγή των καταλυτικών αυτοκινήτων το 1990 (επί Ν.Δ). Για τους μειωμένους συντελεστές του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης το 1989, έχει γίνει αναλυτική αναφορά εδώ.
Στις αρχές του 1991 είχε ξεκινήσει στην χώρα μας η διαδικασία απόσυρσης των παλαιών αυτοκίνητων και η αντικατάστασή τους με καινούργια αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, βάσει των οικονομικών κινήτρων που είχε θεσπίσει η κυβέρνηση. Οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτή την πολιτική έχουν αναφερθεί εκτενώς στο αφιέρωμα για την αγορά αυτοκινήτου το 1991. Η σταδιακή μείωση στους συντελεστές του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης για τα επιβατικά αυτοκίνητα μετά το 1989, είχε θετικές επιπτώσεις στους καταναλωστές αλλά και στις επιχειρήσεις του χώρου. Επιπλέον, με την απόσυρση επήλθε σημαντική ανανέωση του στόλου των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων, με τον μέσο όρο ηλικίας να έχει μειωθεί στα 8.94 έτη έως το τέλος του 1992. Να σημειωθεί πως στα τέλη της δεκαετίας του '80 ο μέσος όρος ηλικίας των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων στην χώρα μας είχε αγγίξει τα 11.3 έτη. Tα οικονομικά κίνητρα για την απόσυρση των παλαιών αυτοκινήτων είχαν διάρκεια δύο ετών, εφόσον τυπικά το μέτρο έληγε στα τέλη του 1992. Στην πράξη υπήρξε παράταση τριών μηνών, έως τα τέλη Μαρτίου 1993, με δεδομένο ότι οι αιτήσεις για την απόσυρση παλαιού αυτοκινήτου μπορούσαν να κατατεθούν έως το τέλος της χρονιάς και όχι έως τα μέσα Δεκεμβρίου, όπως είχε αρχικά ανακοινωθεί.
Μέσα στο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον που είχε δημιουργηθεί, ο Δεκέμβριος του 1992 ήταν καθοριστικός για την θέση των εταιρειών, σε μια χρονιά-ρεκόρ με τα δεδομένα εκείνης της εποχής. Οι πωλήσεις καινούργιων επιβατικών αυτοκινήτων τον τελευταίο μήνα του έτους, ανήλθαν σε 19.256 μονάδες, που αποτελούσε την δεύτερη καλύτερη επίδοση στο σύνολο της χρονιάς (καλύτερος μήνας ήταν ο Απρίλιος, με 20.028 μονάδες). Το έντονο ενδιαφέρον του αγοραστικού κοινού δημιούργησε ασφυκτικές πιέσεις, κρίνοντας σε ορισμένες περιπτώσεις την τελική κατάταξη στο νήμα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Opel. Η γερμανική εταιρεία κινήθηκε ανοδικά το τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς, πετυχαίνοντας την καλύτερη της επίδοση τον Δεκέμβριο, με 1.766 μονάδες. Το αποτέλεσμα αυτό της χάρισε την πρώτη θέση στις πωλήσεις του μήνα, όμως την βοήθησε να ανέβει και στην γενική κατάταξη, τερματίζοντας στην τέταρτη θέση από την πέμπτη που κατείχε το Νοέμβριο.
Η Nissan είχε εξασφαλίσει πλέον την πρωτιά για το έτος, όμως μέσα στο 1992 είχε σημαντικές αυξομειώσεις, με αποτέλεσμα η πορεία στην κορυφή να μην είναι "περίπατος". Τον Δεκέμβριο ήρθε στην δεύτερη θέση των πωλήσεων, με 1.698 μονάδες. Στην τρίτη θέση ήρθε η Fiat, με 1.363 μονάδες. Η ιταλική εταιρεία κέρδισε την δεύτερη θέση στο σύνολο της χρονιάς, με μερίδιο αγοράς 8.5%. Σημαντικές αυξομειώσεις ανά μήνα είχε και η Toyota. Toν Δεκέμβριο οι πωλήσεις της ανήλθαν σε 1.256 μονάδες και ήταν αρκετά μειωμένες σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Όμως, αν και κέρδισε μάλλον άνετα την τρίτη θέση στην κατάταξη της χρονιάς, την τέταρτη θέση του μήνα την κατέκτησε οριακά, εφόσον η Ford πέτυχε 1.249 πωλήσεις (5η), ενώ η Hyundai ακολούθησε στην έκτη θέση με 1.236 πωλήσεις, μόλις 20 λιγότερες από την Toyota. Οι Peugeot και Citroen κέρδισαν την έβδομη και όγδοη θέση αντίστοιχα. Και σε αυτή την περίπτωση η μεταξύ τους διαφορά ήταν μικρή, με 987 και 957 πωλήσεις, αν και η Citroen έκλεινε τη χρονιά στην πέμπτη θέση ενώ η Peugeot τερμάτισε έβδομη.
Για την Seat ήταν μια μέτρια χρονιά. Αν και οι πωλήσεις της ήταν κατά 48.5% αυξημένες σε σχέση με το 1991, ήρθε στην 13η θέση της γενικής κατάταξης με μερίδιο 3.6%. Ο Δεκέμβριος αποτέλεσε τον δεύτερο καλύτερο μήνα για την ισπανική εταιρεία, με 840 πωλήσεις, καταλαμβάνοντας την ένατη θέση. Την πρώτη δεκάδα συμπλήρωσε η Renault, με ελάχιστη διαφορά πίσω από την Seat, στις 836 μονάδες. Στο σύνολο του έτους ήρθε στην όγδοη θέση και ήταν μια από τις λίγες εταιρείες που σημείωσαν πτώση εκείνη τη χρονιά (-5.9%), κάτι το οποίο μάλλον ήταν αναπόφευκτο μετά την εξαιρετική επίδοση που πέτυχε το 1991 (4η).
Ο Δεκέμβριος αποτέλεσε τον καλύτερο μήνα του 1992 για την Honda, με 574 μονάδες, όπως επίσης για την Rover (728 μονάδες) και την Suzuki (719 μονάδες). H BMW ήρθε στην 10η θέση για όλο το 1992 και πέτυχε μια αρκετά καλή επίδοση τον τελευταίο μήνα, με 723 μονάδες (13η). Από το σύνολο των ταξινομήσεων, οι 10.509 αφορούσαν την αγορά της πρωτεύουσας και οι 8.747 την υπόλοιπη Ελλάδα. Περίπου το 40% της αγοράς κάλυψαν τα αυτοκίνητα στους 10 φορ. ίππους (1.400cc).