Η βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία έχει γράψει το δικό της κεφάλαιο στην ιστορία του αυτοκινήτου. Από τους πρωτοπόρους στην παραγωγή αυτοκινήτων, η Μεγάλη Βρετανία διαθέτει μια πλούσια κληρονομιά, έχοντας παρουσιάσει μερικά από τα πιο θρυλικά τετράτροχα του 20ου αιώνα.
Ορισμένα ονόματα της αυτοκινητιστικής βρετανικής "αυτοκρατορίας" υπάρχουν έως σήμερα (π.χ Jaguar, Range Rover), όμως βρίσκονται υπό την διαχείριση ξένων ομίλων.
Στην πραγματικότητα στην Βρετανία υπήρξαν δεκάδες φίρμες, πολλές από τις οποίες εξαφανίστηκαν ήδη πριν τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ιστορία τους συχνά είναι πολύπλοκη, με συγχωνεύσεις και νέα εταιρικά σχήματα, που άλλαξαν κατά καιρούς όλη την σύνθεση της βιομηχανίας αυτοκινήτου στην χώρα.
Φυσικά, η Μεγ. Βρετανία αποτελούσε και μια σημαντική εξαγωγική δύναμη, με τα αυτοκίνητά της παγκοσμίως γνωστά.
Κατά την διάρκεια του μεσοπολέμου, οι εισαγωγές βρετανικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα ήταν μικρές, όμως φίρμες όπως οι Austin και Morris ήταν μεταξύ των δημοφιλών ευρωπαϊκών εταιρειών, με ικανοποιητικές πωλήσεις για τα δεδομένα της εποχής.
Τα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση, οι εισαγωγές επιβατικών αυτοκινήτων ήταν εξαιρετικά περιορισμένες, όμως ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του '40 ήταν αισθητή η παρουσία βρετανικών επαγγελματικών οχημάτων.
Στην χώρα μας, τις διάφορες βρετανικές φίρμες ανέλαβαν μερικές από τις πιο δυναμικές επιχειρήσεις του χώρου.
Με την άρση των εισαγωγικών περιορισμών, το 1953, αυτοκίνητα όπως τα Austin, Morris, Hillman, Vauxhall και Standard-Triumph, είχαν έντονη προώθηση μέσα από διαφημιστικές καταχωρήσεις. Η βρετανική αυτοκινητοβιομηχανία είχε προτάσεις για όλα τα γούστα και όλα τα πορτοφόλια. Από μικρά οικονομικά μοντέλα, μέχρι μικρά σπορ διθέσια και μεγάλα πολυτελή saloon.
Αύγουστος 1946
Δεκαετία '50
Ο Κωνσταντίνος Ταμβακόπουλος έφερνε στην Ελλάδα τα προϊόντα του ομίλου Nuffield, που περιλάμβανε τα επιβατικά αυτοκίνητα Morris, Wolseley, Riley, MG, καθώς και τα φορτηγά και λεωφορεία, αλλά και τα τρακτέρ Nuffield Universal.
Tην ίδια περίοδο, στις αρχές του 1952, η Nuffield συγχωνεύτηκε με την Austin Motor Company, με συνέπεια την ίδρυση της British Motor Corporation (BMC). Δύο από τις πιο εμπορικές εταιρείες της Μεγ. Βρετανίας, η Austin και η Morris, ήταν πλέον κάτω από τον έλεγχο του ίδιου ομίλου.
Ο Κωντ. Ταμβακόπουλος διατήρησε την αντιπροσωπεία της Morris έως τα τέλη της δεκαετίας του '50, όμως τα Austin εκπροσωπούσε στην χώρα μας η "Αδελφοί Δούκα". Λίγο αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του '60, οι Κωνσταντίνος, Ευστράτιος και Παναγιώτης Δούκας, ανέλαβαν και την αντιπροσωπεία της Morris.
Η "ΒΑΤΕΞ" Α.Ε είχε την αντιπροσωπεία της Hillman, μέλος του ομίλου Rootes, μέχρι περίπου το 1957. Tην Standard-Triumph είχε αναλάβει η "ΑΧΙΛΛΕΥΣ" Α.Ε του Νικόλαου Στανίλα.
Η Vauxhall ήταν βρετανική φίρμα όμως ανήκε στην General Motors από το 1925. Την αντιπροσωπεία στην χώρα μας είχε η "ΑΘΗΝΑ" Α.Ε, από τις αρχές της δεκαετίας του '30.
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην Ford. Το όνομα μπορεί να προέρχεται από τις Η.Π.Α, όμως η παρουσία της εταιρείας στην Μεγ. Βρετανία χρονολογείται από το 1911, με την δημιουργία μονάδας παραγωγής αυτοκινήτων στο Manchester. Ήταν το πρώτο εργοστάσιο της Ford εκτός Η.Π.Α.
Tον Οκτώβριο του 1931 ξεκίνησε η παραγωγή αυτοκινήτων στο νέο εργοστάσιο της Ford στο Dagenham, το μεγαλύτερο εκείνη την εποχή στην Ευρώπη. Οι δεσμοί της Ford με την Μεγ. Βρετανία είναι πολύ δυνατοί έως σήμερα. Μεταπολεμικά, η γκάμα της Ford UK διέθετε τα δικά της ξεχωριστά μοντέλα, που ήταν άμεσα ανταγωνιστικά με αυτά της Ford Werke (Δυτ. Γερμανίας). Στην Ελλάδα είχαν σημαντικό μερίδιο, με μοντέλα όπως τα Anglia & Prefect, Zephyr, Zodiac κ.α.
Τα βρετανικά Ford ήταν διαθέσιμα μέσα από το δίκτυο του Ιωάννη Κοντέλλη αλλά και της "ΣΤΑΚΟΡ" Α.Ε των αδελφών Κορτέση.
Οι εισαγωγές βρετανικών αυτοκινήτων στην Ελλάδα, κατά την δεκαετία του '50 δεν ήταν αμελητέες. Είναι δεδομένο ότι τα made in UK επιβατικά ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή, όμως την περίοδο από το 1953 έως το 1956 εισάγονταν στην χώρα μας λιγότερα βρετανικά επιβατικά αυτοκίνητα ανά έτος, σε σύγκριση με τα αμερικάνικα. Ο συνολικός αριθμός για όλο αυτό το διάστημα ήταν 2.578 μονάδες από την Μεγ. Βρετανία έναντι 4.140 από τις Η.Π.Α.
Φεβρουάριος 1955
Δεκαετία '60
Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως η "χρυσή" δεκαετία. Όμως δεν έλειπαν και τα προβλήματα. Στην αυγή των 60s η Ευρώπη είχε αρχίσει να μπαίνει σε τροχιά ανάπτυξης, μετά το τέλος του πολέμου. Ο ανταγωνισμός γινόταν όλο και πιο σκληρός, ενώ οι Βρετανοί ακολούθησαν συστηματικά την πολιτική του badge engineering, με ένα μοντέλο να προσφέρεται σε πολλές εκδόσεις, μέσα από τις διαφορετικές φίρμες ενός ομίλου (BMC, Rootes).
Ήδη από το 1960 η ζήτηση για βρετανικά αυτοκίνητα στην Ελλάδα σημείωσε άνοδο.
To 1962 οι εισαγωγές τους αυξήθηκαν κατά +79.5%, με 1.750 μονάδες έναντι 975 το 1961.
Τον Φεβρουάριο της ίδιας χρονιάς, η "ΜΟΤΟΡ ΕΛΛΑΣ" Α.Ε του Φώτη Φωτιάδη, ανέλαβε την αντιπροσωπεία της Jaguar και της Singer. H επιχείρηση ήταν μια από τις πιο δυναμικές της εποχής εκείνης. Τα Singer του ομίλου Rootes δεν ανέπτυξαν κάποια δυναμική στην εγχώρια αγορα. Πάντως είναι "γνωστά" από την εμφάνισή τους σε ελληνικές ταινίες της εποχής, όπως η "Σωφερίνα" και "Σχολή για Σωφερίνες".
Στις αρχές Οκτωβρίου 1962 η "Κοντέλλης" Α.Ε παρουσίασε στην Ελλάδα το Ford Consul Cortina, ένα μοντέλο που έγινε μεγάλη εμπορική επιτυχία, αυξάνοντας κατακόρυφα τις πωλήσεις της Ford UK στην χώρα μας.
Ενδεικτικά, από τα συνολικά 1.750 βρετανικά αυτοκίνητα το 1962, τα 1.162 διατέθηκαν στην πρωτεύουσα. Το 1963 οι πωλήσεις τους στην αγορά της Αθήνας ανήλθαν σε 1.782 (+53.4%), ενώ το 1964 έφτασαν τις 3.037 (+70.4%). Η Ford Αγγλίας ήταν πρώτη στην γενική κατάταξη την ίδια χρονιά, με το Consul Cortina το best seller της ελληνικής αγοράς. Επιτυχία σημείωσαν και οι Austin, Hillman, Morris και Vauxhall. Η τελευταία είχε περάσει στα χέρια του ομίλου Σαρακάκη και γνώρισε επιτυχία με το μικρό Viva στους 7 φορ. ίππους. Την ίδια εποχή, άνοδο γνώρισαν και άλλες εταιρείες, όπως η Triumph. To 1962 την αντιπροσωπεία ανέλαβε η "ΗΝΙΟΧΟΣ" Α.Ε, ενώ η πορεία της τα επόμενα χρόνια χαρακτηρίστηκε από σημαντικές αυξομειώσεις, με τις πωλήσεις να κρίνονται από μέτριες έως ικανοποιητικές.
Ικανοποιητική ήταν και η πορεία της MG, βασιζόμενη κυρίως στα οικογενειακά της μοντέλα, παραλλαγές των πιο προσιτών αντίστοιχων Austin & Morris. Tην αντιπροσωπεία εκείνη την εποχή είχε η "ΔΑΜΑΡ" Α.Ε, που έφερνε παράλληλα και τα Wolseley.
Συμπερασματικά, έως τα μέσα της δεκαετίας του '60 τα βρετανικά αυτοκίνητα έφτασαν στο απόγειο της δημοφιλίας τους στην Ελλάδα.
Το επόμενο διάστημα υπήρξαν σημαντικές μεταβολές στην σύνθεση των διαφόρων ομίλων στην Βρετανία.
Η Rootes πέρασε στα χέρια της Chrysler το 1967 (η αμερικάνικη εταιρεία κατείχε ήδη το 30% από το 1964).
Το 1970 μετονομάστηκε σε Chrysler UK Ltd.
Το 1968, έγινε η συγχώνευση μεταξύ της British Motor Corporation και της Leyland Motor Corporation, από την οποία προέκυψε η British Leyland Motor Corporation Ltd. O νέος όμιλος περιλάμβανε επιβατικά και επαγγελματικά οχήματα, ενώ υπό τον έλεγχό του είχε τις Austin, Morris, Land Rover, Triumph, MG, Riley, Wolseley, Rover, Vanden Plas και Jaguar.
Σταδιακά, στα πλαίσια προγράμματος εξορθολογισμού, ξεκίνησε η κατάργηση από διάφορες φίρμες, όπως της Riley το 1969.
Ιούνιος 1961
Φεβρουάριος 1963
Δεκαετία '70
Μετά την δεκαετία του '60, μια σειρά από διαχειριστικά και οικονομικά προβλήματα οδήγησαν στην διαρκή αλλαγή πολιτικής των βρετανικών ομίλων και στην επανατοποθέτηση της κάθε φίρμας στην αγορά (όσων επιβίωσαν). Ταυτόχρονα υπήρξαν μεταβολές και στην εγχώρια επιχειρηματική δραστηριότητα.
Tα αυτοκίνητα των Austin, Morris, Wolseley, MG και Rover είχε αναλάβει η "ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ" Α.Ε. Το 1977 εξαγοράστηκε από τον Κωνσταντίνο Φωστηρόπουλο και τον Μάρτιο του 1978 ανέλαβε και τις Triumph, Jaguar και Daimler. Έως τότε η "ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ" εκπροσωπούσε όλες τις φίρμες της British Leyland στην Ελλάδα.
Τα προϊόντα της Rootes-Chrysler έφερνε στην χώρα μας η "ΕΤΕΠΑ" Α.Ε, η οποία γνώρισε κάποια επιτυχία στις αρχές της δεκαετίας του '70 με το Sunbeam Avenger 1250.
Από το 1976, τα αυτοκίνητα του ομίλου έφεραν αποκλειστικά την ονομασία τη μητρικής Chrysler, καθώς και το σήμα της. To 1978 η αντιπροσωπεία πέρασε στην "ΦΙΛΠΑ" Ε.Π.Ε, που είχε αναλάβει και την γαλλική Simca-Chrysler.
Την αντιπροσωπεία της Vauxhall διατήρησε μέχρι το 1978 η "Γενική Αυτοκινήτων" Α.Ε του ομίλου Σαρακάκη. Όμως ήδη έως τότε οι πωλήσεις της στην Ελλάδα ήταν ελάχιστες.
Σε αντίθεση με την δεκαετία του '60, που τα Ford Βρετανίας είχε αναλάβει αποκλειστικά ο Ιωάννης Κοντέλλης, από τον Μάρτιο του 1971 τα βρετανικά μοντέλα ήταν διαθέσιμα μέσα από το δίκτυο του Κοντέλλη και της "ΣΤΑΚΟΡ", παράλληλα με τα γερμανικά. Άλλωστε οι δύο θυγατρικές είχαν σχηματίσει ήδη την Ford Europe, με σταδιακή ενοποίηση της γκάμας.
Τα βρετανικά αυτοκίνητα, ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένα στην Ελλάδα κατά τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια. Από τις αρχές έως τα μέσα της δεκαετίας του '60 γνώρισαν μια σημαντική άνοδο των πωλήσεών τους, έχοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στην εγχώρια αγορά. Με μια ευρεία γκάμα αγοραστών, από το Mini έως τα πολυτελή Rover 2000 και Triumph 2000, τα βρετανικά αυτοκίνητα έδωσαν το στίγμα τους στους ελληνικούς δρόμους. Παρά την σύγχυση που ενδεχομένως προκαλούσαν στο κοινό οι συνεχείς μεταβολές και παρά τα προβλήματα, ένα ικανοποιητικό ποσοστό παρέμεινε πιστό στην βρετανική φιλοσοφία και την δεκαετία του '70. Βέβαια το ποσοστό αυτό γνώρισε μείωση έως τα τέλη της δεκαετίας. 'Εως τα μέσα της δεκαετίας του '80, οι περισσότερες από τις παραδοσιακές βρετανικές εταιρείες είχαν εξαφανιστεί (π.χ. Triumph), ενώ άλλες περιορίστηκαν αποκλειστικά στην αγορά του Ην. Βασιλείου (π.χ. Vauxhall). Όπως σε όλες τις ευρωπαϊκές αγορές, έτσι και στην Ελλάδα συνέχισε να έχει παρουσία η Austin Rover, αργότερα απλά Rover, όσον αφορά τους κατασκευαστές μαζικής παραγωγής. Στα μέσα της δεκαετίας του '80 σημαντική υπήρξε η συγχώνευση της "ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ" Α.Ε με την "ΒΙΑΜΑΞ", του Κωνσταντίνου Φωστηρόπουλου. Η "ΒΙΑΜΑΞ" ανέλαβε την αντιπροσωπεία της Austin Rover, η οποία επανήλθε δυναμικά στο προσκήνιο, καταλαμβάνοντας την 5η θέση των πωλήσεων το 1987.
1975
Απρίλιος 1978
Β.A
Έρευνα: Hellenic Motor History © 2020
Στοιχεία: "Η ζήτησις διαρκών καταναλωτικών ειδών" Κωνστ. Ηλ. Κεβόρκ & Υπηρεσία Συγκοινωνιών Αθηνών (ταξινομήσεις επιβατικών αυτοκινήτων περιοχής πρωτευούσης).
Αρχείο φωτογραφιών: Hellenic Motor History
Tα στοιχεία και το φωτογραφικό υλικό είναι προϊόν έρευνας του Hellenic Motor History και δημοσιεύονται αποκλειστικά στο παρόν ιστολόγιο. Απαγορεύεται η ολική ή μερική αναδημοσίευση χωρίς την έγκριση του γράφοντα και με την προϋπόθεση αναφοράς στην πηγή προέλευσης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου