Tα πολυμορφικά αυτοκίνητα στην ελληνική αγορά. Η αργή καθιέρωσή τους στην Ελλάδα, η άνοδος και η πτώση.

Η ιστορία των πολυμορφικών (ή πολυχρηστικών) αυτοκινήτων, ξεκίνησε επίσημα την δεκαετία του '80. Στην Ευρώπη η αρχή έγινε με το Renault Espace, το καλοκαίρι του 1984. Λίγους μήνες νωρίτερα, είχαν παρουσιαστεί στις Η.Π.Α τα "δίδυμα" Plymouth Voyager και Dodge Caravan. Ήταν τα μοντέλα που γνώρισαν στους αμερικάνους τα πολυμορφικά αυτοκίνητα.  Σταδιακά η αποδοχή αυτών των αυτοκινήτων όλο και μεγάλωνε από το αγοραστικό κοινό, σε Ευρώπη και Αμερική. 

Το ρεύμα που δημιούργησε το Renault Espace στην Ευρώπη, ανάγκασε τον ανταγωνισμό να παρουσιάσει τις δικές του προτάσεις, αρκετά χρόνια αργότερα. 

Στην ελληνική αγορά, η παρουσία των πολυμορφικών ήταν ανύπαρκτη έως τα μέσα της δεκαετίας του '90. Ο λόγος ήταν πως, τα πρώτα πολυμορφικά διέθεταν μεγάλα αμαξώματα και ήταν διαθέσιμα με μεγάλους σε κυβισμό κινητήρες, για τα ελληνικά δεδομένα. 

Ο πρώτος διδάξας, το Espace, διέθετε βασικό κινητήρα 2.000 κυβ. εκατοστών. Ειδικά την δεκαετία του '80, με τους υψηλούς φορολογικούς συντελεστές, η τιμή ενός τέτοιου αυτοκινήτου ήταν απαγορευτική για τον μέσο αγοραστή. Για παράδειγμα, η μέση τιμή ενώ αυτοκινήτου 14 φορ. ίππων (2.000 κ.εκ.) την άνοιξη του 1986, ξεπερνούσε τα 6.500.000 δραχμές, ενώ συγκεκριμένα το Renault Espace κόστιζε ελαφρώς πάνω από 6.800.000 δρχ, ποσό εξωφρενικό για τα δεδομένα της εποχής εκείνης. 

Οι πρώτοι ανταγωνιστές του γαλλικού μοντέλου, ακολούθησαν σε γενικές γραμμές την ίδια λογική. 

 

Tα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν όταν η Renault παρουσίασε το Megane Scenic στα τέλη του 1996, που ήταν το πρώτο μικρομεσαίο στην κατηγορία. Πλέον, εκτός από μικρότερο σε διαστάσεις αμάξωμα, διέθετε και κινητήρες πιο κοντά στην ελληνική πραγματικότητα (1.400 & 1.600 κ.εκ.).

Η αποδοχή του από το ελληνικό κοινό δεν ήταν άμεση. Τον πρώτο χρόνο κυκλοφορίας του στην χώρα μας, το 1997, πέτυχε συνολικά 383 πωλήσεις. Το νούμερο δεν ήταν μεγάλο με απόλυτα κριτήρια, όμως εκείνη την εποχή αποτελούσε μια "καλή" επίδοση για ένα πολυμορφικό μοντέλο στην Ελλάδα. Παρόλα αυτά το μερίδιο της συγκεκριμένης  κατηγορίας άγγιξε μόλις το 0.4% της εγχώριας αγοράς.

Σημαντική άνοδο πέτυχε το Scenic την επόμενη χρονιά, με τις πωλήσεις του το 1998 να φτάνουν τις 712 μονάδες. 

Η αντίδραση των ανταγωνιστών αυτή τη φορά ήταν άμεση. Η επιτυχία του Megane Scenic στην Ευρώπη, δεν άφηνε περιθώρια στους άλλους κατασκευαστές. Στις παραμονές την νέας χιλιετίας, ήδη είχαν αρχίσει να εμφανίζονται εναλλακτικές προτάσεις στην κατηγορία των μεσαίων πολυμορφικών. Το 2000 η μάχη είχε αρχίσει να γίνεται έντονη και στην Ελλάδα. Τα πολυμορφικά (MPV) κατέλαβαν το 2.2% επί του συνόλου της αγοράς, με 6.393 μονάδες. Το ποσοστό ήταν ακόμα μικρό, αλλά ήταν μια ένδειξη για τις προοπτικές της κατηγορίας. Το δημοφιλέστερο μοντέλο εκείνη την χρονιά, ήταν το Citroen Xsara Picasso, με 1.616 πωλήσεις. Το Scenic, το οποίο εν τω μεταξύ είχε ανανεωθεί σχεδιαστικά, αρκέστηκε στην 2η θέση με 1.432 πωλήσεις. Για πρώτη φορά ένιωθε έντονο τον ανταγωνισμό, όχι μόνο από το Citroen αλλά και από το Opel Zafira. 

Παράλληλα, επιτυχημένη κρίνεται και η πορεία της μικρότερης από πλευράς αμαξώματος Mercedes A Class, την οποία ο ΣΕΑΑ περιελάμβανε στην συγκεκριμένη κατηγορία, όσον αφορά τις πωλήσεις. 

Η κατάταξή της, όμως, στα MPV είναι αμφιλεγόμενη κατά την άποψη του Hellenic Motor History.

Το Citroen Xsara Picasso ήταν το Νο1 σε πωλήσεις πολυμορφικό στην Ελλάδα, το 2000.

Το 2001 το ποσοστό τους στην εγχώρια αγορά ανήλθε σε 2.4%, με συνολικά 6.835 πωλήσεις. Το Scenic βρέθηκε ξανά στην κορυφή, κερδίζοντας άνετα την 1η θέση με 1.819 πωλήσεις. Τα Xsara Picasso και Zafira συμπλήρωσαν την πρώτη τριάδα, με 1.238 και 1.213 αντίστοιχα. Μέσα στο 2001 έκανε την εμφάνισή του και το Hyundai Matrix. Εκείνη τη χρονιά πετυχε μόλις 407 πωλήσεις, όμως σύντομα αναδείχθηκε ως ο πρωταγωνιστής της κατηγορίας στην χώρα μας. 

Οι ανοδική πορεία των πολυμορφικών συνεχίστηκε την επόμενη χρονιά. Οι αυξημένες δυνατότητες διαρρύθμισης των εσωτερικών χώρων, βάσει των εκάστοτε αναγκών μεταφοράς ανθρώπων και αποσκευών, πείθουν όλο και περισσότερους αγοραστές να στραφούν προς αυτά. Άλλωστε έως τότε ήταν πλέον πιο οικεία και η ιδιαίτερη σχεδιαστική τους ταυτότητα (αυξημένο ύψος κλπ). 

Έτσι, το 2002 οι πωλήσεις τους στην Ελλάδα ανήλθαν σε 7.511 μονάδες, αυξάνοντας το μερίδιό τους στο 2.8%. 

Το Hyundai Matrix έγινε το δημοφιλέστερο της κατηγορίας, με 1.676 μονάδες. Το Scenic συνέχισε την επιτυχημένη πορεία του, ως το Νο 2 σε πωλήσεις πολυμορφικό, με 1.217 μονάδες.

Από το σύνολο των πωλήσεων, το μεγαλύτερο ποσοστό διατηρούσαν πάντα τα μεσαία πολυμορφικά. Τα μεγαλύτερα μοντέλα συνέχιζαν να είναι περιθώριο, λόγω της υψηλής τιμής τους και του αυξημένου κόστους χρήσης. 

Υπήρξαν όμως και τα μικρότερα MPV, που έδωσαν το στίγμα τους. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, τα Ford Fusion και Opel Meriva. 

To 2003 υπήρξε περαιτέρω αύξηση στις πωλήσεις τους. Με συνολικά 8.353 μονάδες, το μερίδιό τους έφτασε το 3.3% της αγοράς. Το Hyundai Matrix ήταν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά το Νο 1 σε πωλήσεις. Στην δεύτερη θέση βρέθηκε το μικρό Ford Fusion, με 1.197 μονάδες, ενώ το Scenic ήρθε στην 3η θέση, με την πρώτη γενιά να διανύει το τελευταίο έτος παραγωγής. Το Opel Zafira συνέχισε μια ικανοποιητική πορεία, στην 4η θέση. To Citroen Xsara Picasso, πέτυχε 655 πωλήσεις έναντι 562 την προηγούμενη χρονιά. 

 Hyundai Matrix 

Το 2004 η κατηγορία των MPV αποδείχθηκε ιδιαίτερα δυναμική στην Ελλάδα. Το μερίδιο τους έφτασε στο 5.6%, με τις πωλήσεις τους στις 16.107 μονάδες. 

Το Hyundai Matrix βρέθηκε για ακόμα μια φορά στην κορυφή, με 2.892 μονάδες. Πολύ καλή επίδοση και για το νέο Scenic, στην 2η γενιά του, που με 2.289 μονάδες κατέλαβε την 2η θέση στην κατηγορία. 

Το μικρότερο Ford Fusion ήρθε στην 3η θέση, με 1.434 μονάδες. Η Ford όμως είχε και ένα νέο μοντέλο στη κλάση των μεσαίων πολυμορφικών, το οποίο έκανε αισθητή την παρουσία του. Ήταν το Focus C-Max, που πέτυχε 1.398 πωλήσεις και ήρθε στην 4η θέση. 

Βελτιωμένη ήταν η εικόνα για το Xsara Picasso, με 957 πωλήσεις, όμως σημαντική ήταν η κάμψη στην περίπτωση του Opel Zafira. 

Οι συνολικές πωλήσεις των MPV είχαν μικρή πτώση την επόμενη χρονιά (2005), με το μερίδιό τους ελάχιστα μειωμένο. Έτσι, με 14.852 μονάδες, πέτυχαν να κερδίσουν το 5.5% επί του συνόλου. 

Το Hyundai Matrix αναδείχθηκε για άλλη μια χρονιά το best seller πολυμορφικό, με 2.395 μονάδες. 

Σύμφωνα με τον ΣΕΑΑ την πρώτη τριάδα συμπληρώνουν τα Mercedes A Class και Honda Jazz. Όμως, όπως στην περίπτωση της Mercedes, έτσι και στην περίπτωση του μικρού ιαπωνικού μοντέλου, η παρουσία του στην συγκεκριμένη κατηγορία κρίνεται ως αμφιλεγόμενη. 

Όσον αφορά τα μεσαία μοντέλα, τα Renault Scenic και Ford Focus C-Max ήταν μέσα στα επιτυχημένα τη χρονιάς. 

Στην μικρότερη κατηγορία, το Opel Meriva παρουσίασε άνοδο στις πωλήσεις του, με 956 μονάδες έναντι 675 την προηγούμενη χρονιά. 

Να σημειωθεί εδώ, πως άλλα μεσαία πολυμορφικά που είχαν κάνει εν τω μεταξύ την εμφάνισή τους στην εγχώρια αγορά, δεν αποδείχθηκαν ιδιαίτερα ανταγωνιστικά. Τέτοια είναι η περίπτωση του Volkswagen Touran (2003), του Seat Altea (2004) και του -σχεδιαστικά ιδιαίτερου- Fiat Multipla. 

Opel Zafira (1η γενιά)

Renault Scenic (2η γενιά)

Το 2006 υπήρξε επιπλέον μικρή μείωση στις πωλήσεις των MPV, με 14.103 μονάδες και μερίδιο 5.3%. 

Τo Hyundai Matrix συνέχισε την κυριαρχία του, με 1.785 μονάδες, ενώ τα Ford Focus C-Max και Renault Scenic ήταν για ακόμα μια φορά μέσα στα τρία δημοφιλέστερα μεσαία πολυμορφικά. Το C-Max, ήταν η πρώτη φορά που πέτυχε περισσότερες πωλήσεις έναντι του γαλλικού μοντέλου (1.132 προς 1.011). 

Με το ποσοστό των MPV στο 4.6% και 12.790 πωλήσεις έκλεισε το 2007. 

Αυτή την φορά, στην πρώτη θέση της κατάταξης, βάσει των στοιχείων του ΣΕΑΑ, ήταν η Mercedes A Class, στην 2η γενιά της πλέον. Οι πωλήσεις της ανήλθαν σε 1.814 μονάδες. Το Μatrix πέτυχε 1.545 πωλήσεις, ενώ το μικρότερο Nissan Note βελτίωσε την θέση του σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Καλό ήταν το ξεκίνημα και για το, επίσης μικρότερο αλλά με αυξημένες πολυχρηστικές δυνατότητες, Skoda Roomster. Το MPV από την Τσεχία πέτυχε 923 πωλήσεις. 

Από τα υπόλοιπα μεσαία μοντέλα, το Citroen Picasso επανήλθε στο προσκήνιο με 1.135 μονάδες, ενώ τα Opel Zafira, Renault Scenic και Ford Focus C-Max είχαν μια ικανοποιητική πορεία μέσα στη χρονιά. Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στο Ford S-Max, το μεγαλύτερο πολυμορφικό της εταιρείας. Έχοντας κερδίσει τον τίτλο "Αυτοκίνητο της Χρονιάς" για το 2007, το S-Max σημείωσε μια εξαιρετική επίδοση για πολυμορφικό αυτού του μεγέθους, με δεδομένο ότι ο βασικός κινητήρας ήταν στα 2.000 κυβ. εκατοστά. 

Συνολικά 584 τέτοια αυτοκίνητα ταξινομήθηκαν στην χώρα μας το 2007. 

To 2008 η κατηγορία παρουσίασε πτώση. Οι πωλήσεις των πολυμορφικών ανήλθαν σε 10.730 μονάδες με ποσοστό 4.0% . 

Τυπικά, η Mercedes A ήταν στην πρώτη θέση (σύμφωνα με τον ΣΕΑΑ). Το "μικρό" Nissan Note πέτυχε 1.232 πωλήσεις, ενώ τα Hyundai Matrix και Opel Zafira ήταν τα πιο εμπορικά μεσαία πολυμορφικά της χρονιάς, με 1.113 και 822 μονάδες αντίστοιχα. Σημαντική ήταν η μείωση των πωλήσεων του Scenic, με 302 μονάδες έναντι 741 το προηγούμενο έτος. 

Το μεγάλο Ford S-Max, αντίθετα, κατάφερε να αυξήσει τις πωλήσεις του, με 626 μονάδες. Μάλιστα, άφησε πίσω το μικρότερο και πιο προσιτό Focus C-Max, οι πωλήσεις του οποίου ανήλθαν σε 562 μονάδες. 

Από το 2009 η αγορά αυτοκινήτου στην Ελλάδα παρουσίασε σταθερά πτωτική πορεία. Αυτό επηρέασε αρνητικά και τις πωλήσεις των πολυμορφικών οχημάτων, σε σημαντικό βαθμό. Ειδικά την περίοδο μετά το 2011, τα ποσοστά της κατηγορίας συρρικνώθηκαν. Επιπλέον, τα μοντέλα που κατάφεραν να διατηρήσουν τις πωλήσεις τους σε σχετικά ικανοποιητικά επίπεδα, αφορούσαν τα μικρότερα σε μέγεθος MPV, όπως το Skoda Roomster, το Opel Meriva και το Nissan Note. Το τελευταίο πρωταγωνίστησε την περίοδο 2014 - 2015 όταν το συνολικό μερίδιο της κατηγορίας ανήλθε στο 2.8% και ατο 1.9% αντιστοιχα. Το 2016 τα MPV κατέλαβαν το 1.5% με 1.182 πωλήσεις. Το Note ήταν πάλι το best seller. 
Η κρίση στην ελληνική αγορά δεν ήταν ο μοναδικός λόγος για την πτώση της κατηγορίας. Μια ακόμα αιτία είναι η τάση που υπάρχει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο τα τελευταία χρόνια και δεν είναι άλλη από την πίεση που δέχονται τα MPV από τα κάθε λογής SUV μοντέλα, που έχουν πλέον επιβληθεί. 
Αν και οι πωλήσεις των μεσαίων πολυμορφικών δεν είναι ασήμαντες, το 2018 υπήρξε μείωση κατά 21%, με 582.807 μονάδες έναντι 741.844 το 2017. 
Χειρότερη είναι η εικόνα στα μεγάλα πολυμορφικά, όπου η μείωση στις πωλήσεις το 2018, άγγιξε το 30%. Με συνολικά 91.709 μονάδες στην Ευρώπη, είναι αμφίβολο αν οι εταιρείες που εξακολουθούν να διαθέτουν μοντέλα στην κατηγορία, θα επενδύσουν στην παρουσίαση κάποιου αντικαταστάτη (π.χ Renault Espace, Ford Galaxy, VW Sharan). 

Όπως όλα δείχνουν, το ευρωπαϊκό αγοραστικό κοινό στρέφεται μαζικά πλέον στα SUV, που σημειώνουν μεγάλη άνοδο το τελευταίο διάστημα. Ειδικά τα μεσαίου τύπου, με κύριους εκπροσώπους τα Nissan Qashqai, Volkswagen Tiguan και Peugeot 3008, αύξησαν τις πωλήσεις τους κατά 15%, με 1.716.000 μονάδες το 2018. 
Στην ελληνική αγορά, τα SUV όλων των κατηγοριών κατέλαβαν το 2017 το 24.2% επί του συνόλου, με 21.353 μονάδες. 
Το 2018 αύξησαν το μερίδιό τους στο 29.2%, με 30.228 πωλήσεις. Μόνο τα μεσαίου μεγέθους SUV πέτυχαν 16.102 πωλήσεις ή το 15.6% της αγοράς. Την ίδια ώρα, τα πολυμορφικά αρκέστηκαν στο πενιχρό 0.74% με 654 πωλήσεις το 2017 και στο... ανύπαρκτο 0.3%, με μόλις 313 πωλήσεις το 2018!

Ford S-Max

Τα πολυχρηστικά αυτοκίνητα αποτέλεσαν μια αξιόλογη πρόταση για οικογενειάρχες με αυξημένες μεταφορικές ανάγκες. Στην ελληνική αγορά ποτέ δεν πρωταγωνίστησαν, αν και από το 2000 άρχισαν να εμφανίζουν μια δυναμική. Το 2004 έφτασαν στο ανώτατο σημείο αποδοχής με 16.107 πωλήσεις και μερίδιο 5.6%. Τα αμέσως επόμενα χρόνια, έως το 2009, είχαν μια φθίνουσα πορεία  όμως διατήρησαν τα ποσοστά τους σε αξιοπρεπή επίπεδα.  Μετά το 2010 η κατηγορία άρχισε να μπαίνει στο περιθώριο και σταδιακά το ποσοστό τους συρρικνώθηκε σημαντικά. Το τελευταίο διάστημα αρκετά από τα εμπορικότερα μοντέλα αφορούσαν την μικρή κατηγορία των πολυμορφικών. Η επιστροφή τους στο προσκήνιο είναι μάλλον απίθανη, ακόμα και αν η εικόνα της εγχώριας αγοράς βελτιωθεί αισθητά. Άλλωστε, όπως έχει ήδη αναφερθεί, η κατηγορία αυτή έχει πτωτική πορεία σε όλη την Ευρώπη, προς όφελος των SUV. 

B.A

Έρευνα & αρχείο Hellenic Motor History ©

Στοιχεία πωλήσεων: ΣΕΑΑ & ACEA