Hellenic Motor History: H αγορά αυτοκινήτου στην Φινλανδία, από την δεκαετία του '50 έως σήμερα.

To Hellenic Motor History έχει ασχοληθεί στο παρελθόν με ορισμένες από τις μεγαλύτερες αγορές αυτοκινήτου στην Ευρώπη, όπως της (Δυτικής) Γερμανίας της Βρετανίας, της Ιταλίας (μέρος 1ο & μέρος 2ο) και της Γαλλίας. Στην περίπτωση των παραπάνω χωρών υπήρχε μια ισχυρή αυτοκινητοβιομηχανία, η οποία κυριαρχούσε στην εκάστοτε αγορά. Ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν και Ευρωπαϊκές χώρες χωρίς την δική τους βιομηχανία αυτοκινήτου και με μικρότερα πληθυσμιακά μεγέθη. Μια τέτοια περίπτωση είναι της Φινλανδίας, στη αγορά της οποίας θα γίνει αναδρομή εδώ.

Οι συνθήκες που επικράτησαν στον χώρο του αυτοκινήτου, μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν δύσκολες και δημιούργησαν αρκετές ιδιαιτερότητες σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης. Το σημαντικότερο ζήτημα που απασχόλησε τον σύνδεσμο των εισαγωγέων στην Φινλανδία, ήταν η υψηλή φορολογία. Φυσικά, τα πρώτα χρόνια μετά το τέλος του πολέμου οι εισαγωγές αυτοκινήτων ήταν περιορισμένες, λόγω των έλλειψης επαρκούς συναλλάγματος. Οι εισαγωγικοί περιορισμοί διατηρήθηκαν για όλη την δεκαετία του '50, όπου ίσχυε το σύστημα της αδειοδότησης για την έγκριση εισαγωγής επιβατικών αυτοκινήτων. Οι εισαγωγές των φορτηγών και λεωφορείων είχαν ήδη απελευθερωθεί από το 1949. Οι απαραίτητες άδειες εκδίδονταν από το κράτος, με πρόβλεψη για το απαραίτητο συνάλλαγμα. Παράλληλα, υπογράφηκαν ορισμένες διμερείς συμφωνίες, με αποτέλεσμα την σημαντική αύξηση στις εισαγωγές αυτοκινήτων από Ευρωπαϊκές χώρες του Ανατολικού μπλοκ. Σε αυτά περιλαμβάνονταν και επιβατικά αυτοκίνητα από την γειτονική Ρωσία (Ε.Σ.Σ.Δ).

Το 1960 η Φινλανδία είχε πληθυσμό ελαφρώς πάνω από 4.4 εκ. κατοίκους. Την ίδια χρονιά ταξινομήθηκαν 23.550 επιβατικά. Συγκριτικά, στην Ελλάδα οι εισαγωγές επιβατικών αυτοκινήτων ανήλθαν σε 4.768 μονάδες, όταν ο πληθυσμός ήταν στα 8.3 εκ. κατοίκους. Βέβαια, το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Φινλανδία ήταν σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με την χώρα μας. Όμως η αγορά είχε μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης. Αυτό φάνηκε μετά το 1961, οπότε υπήρξε απελευθέρωση των εισαγωγών. Το 1962 οι πωλήσεις αυξήθηκαν κατά περίπου 48%, ενώ οι ανοδικές τάσεις διατηρήθηκαν έως το 1965. Ανοδικές ήταν οι τάσεις και στην φορολογία, με την επιβολή μεγαλύτερων τελών στα αυτοκίνητα. Ο βασική αιτία για αυτή την πολιτική ήταν ο έμμεσος έλεγχος των εισαγωγών, λόγω του ελλείματος στο ισοζύγιο πληρωμών. Ανάλογες πολιτικές υπήρξαν για τον ίδιο λόγο και στην Ελλάδα, έως την δεκαετία του '80.

To Elite 1500M ήταν μια αναβαθμισμένη έκδοση του σοβιετικού Moskvitch,

για εξαγωγή στην Φινλανδία.

Μετά από μια περίοδο μείωσης στην ζήτηση καινούργιων αυτοκινήτων, η αγορά κινήθηκε ανοδικά την περίοδο 1969-1970. Αν και η απελευθέρωση των εισαγωγών οδήγησε στην επικράτηση των μοντέλων από χώρες της Δυτικής Ευρώπης, πάντως φίρμες του Ανατολικού μπλοκ διατήρησαν αξιοπρεπή ποσοστά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την σοβιετική Moskvitch. Αξιοπρόσεκτο είναι το γεγονός ότι έως το 1970 είχαν ήδη εδραιωθεί τα ιαπωνικά αυτοκίνητα, τα οποία βρίσκονταν σε ανοδική τροχιά από τα μέσα της δεκαετίας του '60. Πρωταγωνιστές ήταν οι Toyota & Datsun, όπως άλλωστε και στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, η Φινλανδία αποτέλεσε μια από τις πρώτες σημαντικές αγορές αυτοκινήτου στην Ευρώπη για τους Ιάπωνες κατασκευαστές.

Το 1973 ο πληθυσμός της χώρας έχει υπερβεί τα 4.65 εκ. κατοίκους ενώ οι πωλήσεις καινούργιων επιβατικών ήταν αυξημένες κατά 17.0%, με 118.078 μονάδες. Την ίδια χρονιά, στην Ελλάδα ταξινομήθηκαν μόλις 38.043 καινούργια αυτοκίνητα. Ο σύνδεσμος εισαγωγέων στην Φινλανδία συνέχισε την προσπάθεια για μείωση της φορολογίας, όμως χωρίς επιτυχία. Ένα πρόβλημα που υπήρχε ήταν η διαφωνία μεταξύ των μελών του, σχετικά με την διαμόρφωση στον τρόπο φορολόγησης. Σε αυτό συνέβαλαν ιδιαίτερα οι εισαγωγείς αυτοκινήτων από την Ανατολική Ευρώπη, οι οποίοι δεν δέχονταν προτάσεις που πίστευαν ότι θα αποδυναμώσουν την θέση τους στην φινλανδική αγορά. Έως τα μέσα της δεκαετίας του '70 τα ποσοστά της Moskvitch είχαν μειωθεί, όμως είχε εισέλθει δυναμικά στο παιχνίδι η Lada. Ικανοποιητικό μερίδιο διατηρούσε η Skoda, ενώ προς τα τέλη της δεκαετίας απέκτησε αξιοπρεπή ποσοστά και η Wartburg (Ανατ. Γερμανία). Από το 1974 έως το 1979 η αγορά κυμάνθηκε μεταξύ 90.000 και 100.000 μονάδων, με εξαίρεση το 1975 που οι ταξινομήσεις ανήλθαν στις 116.995 και το 1978 που ήταν η χειρότερη χρονιά για όλη την δεκαετία, με 80.699 μονάδες.

Tην δεκαετία του '80 ο σύνδεσμος εισαγωγέων αυτοκινήτων στην Φινλανδία επικεντρώθηκε στο θέμα της κατάστασης του οδικού δικτύου, που αποτελούσε καθοριστικό παράγοντα για την οδική ασφάλεια αλλά και για την ανάπτυξη της οικονομίας. Επίσης, έπαιξε ενεργό ρόλο στην καταπολέμιση του αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων του χώρου αλλά και στην προώθηση κανονισμών σχετικά με την προστασία των καταναλωτών. Στο τομέα των πωλήσεων, οι Nissan & Toyota ήταν από τους βασικούς πρωταγωνιστές, μαζί με τις Ford, Lada, Fiat και Opel, ενώ από τις ιαπωνικές εταιρείες άρχισε να κερδίζει έδαφος η Mazda και λίγο αργότερα η Mitsubishi. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '80 είχε βελτιώσει την θέση της η Volkswagen, όμως ιδιαίτερα ανταγωνιστικές ήταν επίσης οι Volvo και Saab της γειτονικής Σουηδίας.

To Toyota Corolla ήταν ένα από τα δημοφιλέστερα μοντέλα στην Φινλανδία,

την δεκαετία του '80.

Οι πωλήσεις επιβατικών αυτοκινήτων κινήθηκαν γενικότερα σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με την δεκαετία του '70, όμως ιδιαίτερα από το 1985 και μετά υπήρξε σημαντική αύξηση. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της αλλαγής στη νομοθεσία που σχετιζόταν, μεταξύ άλλων, με την απλοποίηση και την αποσαφήνιση της φορολογίας καθώς και την μείωση της φορολογικής κλίμακας. Κατά συνέπεια, υπήρξε σταθερή άνοδος και από 138.286 επιβατικά αυτοκίνητα το 1985, οι ταξινομήσεις ανήλθαν σε 176.767 μονάδες το 1989.

Παρά το γεγονός ότι στην συνέχεια υπήρξε μια γενικότερη χαλάρωση στην φορολογία των αυτοκινήτων κατά την αγορά, παράλληλα το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην φορολογία κατά την χρήση (car use tax). Σε κάθε περίπτωση, την δεκαετία του '90 η αγορά κινήθηκε σε χαλαρούς ρυθμούς. Μετά από έξι συνεχόμενες χρονιές που οι πωλήσεις είχαν άνοδο, το 1990 σημειώθηκε πτώση κατά 21.3%, με 139.041 μονάδες. Οι επιδόσεις της αγοράς αυτοκινήτου συνέχισαν να έχουν αρνητικό πρόσημο έως το 1993, που οι πωλήσεις έπεσαν στο χαμηλότερο επίπεδο, με 55.836 μονάδες. Την ίδια περίοδο υπήρξε καθίζηση στις πωλήσεις των κλειστών ελαφρών φορτηγών (van), με δεδομένο ότι καταργήθηκε η ευνοϊκή φορολογία που ίσχυε για αυτή την κατηγορία οχημάτων. Από το 1994 οι πωλήσεις άρχισαν να έχουν ανοδική πορεία, όμως μέχρι το 1996 παρέμειναν σε χαμηλά επίπεδα. Το 1995 η Φινλανδία έγινε πλήρες μέλος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οπότε έπρεπε να προχωρήσει στις απαραίτητες νομοθετικές αλλαγές, σε σχέση με την φορολογία.

Μπορεί η αγορά να σημείωσε κατά καιρούς σημαντικές αυξομειώσεις, ως συνέπεια της πολιτικής απέναντι στο αυτοκίνητο, όμως η σύνθεση στις πωλήσεις δεν είχε ιδιαίτερες μεταβολές. Χαρακτηριστική ήταν η σταδιακή υποχώρηση της Lada, η οποία όμως διατήρησε ένα ικανοποιητικό ποσοστό έως το 1996 (3.0%). Καλή πορεία είχαν όλη αυτή την περίοδο οι γάλλοι κατασκευαστές και ιδιαίτερα η Peugeot και η Renault. Η Skoda παρουσίασε πτώση στις αρχές της δεκαετίας του '90, όμως άρχισε να επανακάμπτει από το 1996 και μετά. Σήμερα είναι ανάμεσα στις δημοφιλέστερες εταιρείες στην Φινλανδία.

Σε αντίθεση με τους ιάπωνες κατασκευαστές που καθιέρωθηκαν γρήγορα και αποτελεσματικά, δεν ίσχυσε το ίδιο με τους κορεάτες. Την δεκαετία του '90 η Hyundai ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, ενώ στην συνέχεια η άνοδος της (όσο και της Kia) ήταν αργή. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια η Hyundai και η Kia έχουν μια καλή θέση στην φινλανδική αγορά. Από το 1998 και μετά οι πωλήσεις βρίσκονται σε σχετικά σταθερά επίπεδα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την περίοδο 2003-2006, ενώ το 2009 σημειώθηκε η χαμηλότερη επίδοση με 90.574 μονάδες (-35.2%). Στο διάστημα από το 2016 έως το 2019 μειώθηκε σε τέσσερις φάσεις ο φόρος ταξινόμησης για τα αυτοκίνητα με εκπομπές CO2 από 141gr/km και κάτω. Ο φόρος ταξινόμησης υπολογίζεται με βάση τις εκπομπές CO2 και την τιμή καταλόγου, συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α .

Το 2019 οι πωλήσεις νέων επιβατικών αυτοκινήτων στην Φινλανδία, ανήλθαν σε 114.199 μονάδες (-5.2%). Από το σύνολο, τα 67.751 ήταν με κινητήρα βενζίνης, τα 20.871 ήταν diesel, τα 21.538 υβριδικά (PHEV & HEV), τα 1.897 ηλεκτρικά και τα 2.142 φυσικού αερίου. Πρώτη σε πωλήσεις ήταν η Toyota με 15.184 μονάδες, δεύτερη η Volkswagen με 11.807 και τρίτη η Skoda με 11.499 μονάδες. Το πρώτο σε πωλήσεις μοτέλο ήταν το Skoda Octavia, με 5.601 μονάδες. Ίδια ήταν η πρώτη τριάδα και το 2020, με τις συνολικές πωλήσεις μειωμένες στις 96.415 μονάδες. Δημοφιλέστερο μοντέλο όμως ήταν το Toyota Corolla, με 5.394 μονάδες.