Τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα στην αγορά της Ν. Κορέας. Από την κλειστή αγορά στην απελευθέρωση των εισαγωγών και ο ρόλος της εγχώριας αυτοκινητοβιομηχανίας.

 

 

Η αυτοκινητοβιομηχανία της Ν. Κορέας ξεκίνησε την εξαγωγική της δραστηριότητα με επιτυχία στον Καναδά και τις Η.Π.Α, κατά την δεκαετία του '80. Η αρχή έγινε με την Hyundai, η οποία βρέθηκε να ανταγωνίζεται καθιερωμένους παίκτες με μοναδικό όπλο την χαμηλή τιμή αγοράς των προϊόντων της. Είχε προηγηθεί η Ευρώπη, με εξαγωγές της Hyundai σε ορισμένες ευρωπαϊκές αγορές κατά τα τέλη της δεκαετίας του '70, μεταξύ των οποίων και η ελληνική. Όμως σε αυτή την περίπτωση τα πράγματα αποδείχθηκαν δύσκολα, ενώ ακόμα και όταν άνοιξαν νέες ευρωπαϊκές αγορές κατά την δεκαετία του '90, η αποδοχή τους από το αγοραστικό κοινό δεν ήταν άμεση. 

Σήμερα η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική, με τις κορεάτικες φίρμες να αποτελούν καθιερωμένους παίκτες στις μεγάλες αγορές παγκοσμίως. Το 2020 οι πωλήσεις της Hyundai στην Ευρώπη ανήλθαν στις 363.633 μονάδες, ενώ της Kia Motors στις 337.712 μονάδες. Όμως ποιά είναι η θέση των Ευρωπαίων κατασκευαστών στην αγορά της Ν. Κορέας; Η ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών έγινε εφικτή  λόγω της πολιτικής που ακολούθησε η ηγεσία της χώρας από την δεκαετία του '60 και μετά. Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής ήταν η απεξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές και η δημιουργία εγχώριας βιομηχανίας σε διάφορους τομείς. Σημαντική για την προώθηση της αυτοκινητοβιομηχανίας ήταν η υιοθέτηση των "Automobile Industry Promotion Policy" και "The Automobile Industry Protection Act", που τέθηκαν σε εφαρμογή από το 1962. Αυτό είχε σαν συνέπεια την απαγόρευση στις εισαγωγές αυτοκινήτων. Με δεδομένο ότι σε αυτό το πρώιμο στάδιο ήταν απαραίτητη η απόκτηση τεχνογνωσίας, η κυβέρνηση ενθάρυνε την εισαγωγή τμημάτων αυτοκινήτου από ξένες εταιρείες και την συναρμολόγησή τους σε συνεργασία με εγχώριες επιχειρήσεις (κοινοπραξίες). Tα επόμενα χρόνια η Hyundai κατασκεύαζε επιβατικά μοντέλα της Ford Ευρώπης (Cortina, Granada), η Saehan-Daewoo μοντέλα της General Motors (Opel) και η Kia μοντέλα της Mazda. Το 1975 η Hyundai παρουσίασε το Pony. Σχεδιασμένο από την Italdesign, με μηχανικά μέρη από Mitsubishi και Ford και εξελιγμένο με την βοήθεια Βρετανών, πάντως θεωρείται ως το πρώτο κορεάτικο αυτοκίνητο που κατασκευάστηκε.

Η αγορά της Ν. Κορέας ήταν κλειστή στους ξένους με την εγχώρια αυτοκινητοβιομηχανία να λειτουργεί κάτω από το καθεστώς του έντονου προστατευτισμού που επέβαλε το κράτος. Η Hyundai κυριαρχούσε στην εγχώρια αγορά, όμως η απουσία ανταγωνισμού δεν βοήθησε την εταιρεία να βελτιώσει την ποιότητα των προϊόντων της, κάτι που δεν πέρασε απαρατήρητο όταν ξεκίνησαν οι εξαγωγές στις Η.Π.Α. 

(photo: KAIDA)

Τα πρώτο βήμα για το άνοιγμα της αγοράς αυτοκινήτου στην Ν. Κορέα έγινε τον Ιανουάριο του 1987. H μερική απελευθέρωση των εισαγωγών ξεκίνησε με την έναρξη πώλησης αυτοκινήτων της Mercedes-Benz, της Porsche και της Volkswagen-Audi. Tον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς άρχισε η διάθεση αυτοκινήτων της BMW και της Volvo. Την επόμενη χρονιά προστέθηκαν και άλλες φίρμες, με τις Peugeot και Saab να κάνουν την εμφάνισή τους τον Ιανουάριο του 1988, ενώ τον Μάιο η Kia Motors ξεκίνησε την προώθηση μοντέλων της Ford (κυρίως αμερικάνικων) και τον Σεπτέμβριο η Ssangyong Motors ανέλαβε την πώληση των αυτοκινήτων της Renault (και την διέκοψε τον Ιανουάριο του 1990). Πάντως οι πωλήσεις των εισαγόμενων αυτοκινήτων ήταν ασήμαντες, με δεδομένο ότι οι δασμοί ήταν ακόμα σε υψηλά επίπεδα αν και το ποσοστό τους μειώθηκε σταδιακά από το 50% στο 20% έως το 1990. Σταδιακά εμφανίστηκαν και άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες ενώ κατά την διάρκεια της δεκαετίας του '90 ορισμένες ανέλαβαν απευθείας την πώληση των αυτοκινήτων τους, μέσα από δικό τους δίκτυο. Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση της BMW, τον Ιούλιο του 1995 (φωτό επάνω). Τον Ιανουάριο του 1995 ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αυτοκινήτου Κορέας (Korea Automobile Importers & Distributors Association). Παρά την κινητικότητα που υπήρχε, οι εισαγωγείς αυτοκινήτων περνούσαν δύσκολες εποχές. Το 1994 παρατηρήθηκε αύξηση στις πωλήσεις εισαγόμενων αυτοκινήτων, όμως αυτές ανήλθαν σε μόλις... 3.865 μονάδες, εκ των οποίων οι 1.962 αφορούσαν τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα ενώ τα υπόλοιπα ήταν αμερικάνικης προέλευσης! Να σημειωθεί ότι η επίδοση αυτή αφορούσε μια αγορά που συνολικά υπερέβαινε το 1 εκ. αυτοκίνητα. Το 1995 οι εισαγωγικοί δασμοί μειώθηκαν στο 8% ενώ μειώσεις υπήρξαν και σε άλλες επιβαρύνσεις, όπως τον φόρο αγοράς και τον ειδικό φόρο κατανάλωσης. Οι ενέργειες αυτές οδήγησαν σε επιπλέον αύξηση των πωλήσεων εισαγόμενων αυτοκινήτων την επόμενη διετία, φτάνοντας στο απόγειο τους το 1996 με συνολικά 10.315 μονάδες. Τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα πέτυχαν 6.135 πωλήσεις, με δημοφιλέστερα τα Volvo 940 Turbo, Saab 9000 Turbo και Audi A6, αν και το πρώτο σε πωλήσεις εισαγόμενο μοντέλο ήταν το αμερικάνικο Chrysler Stratus. Δυστυχώς η ασιατική οικονομική κρίση του 1997 ανέκοψε την ανοδική πορεία των ευρωπαϊκών αυτοκινήτων στην Ν. Κορέα. Τον Ιανουάριο του 1998 η Volvo ανέλαβε την πώληση των αυτοκινήτων της μέσα από το δικό της δίκτυο, ενώ την ίδια χρονιά η αγορά αυτοκινήτου είχε απώλειες περίπου 50% εξαιτίας της κρίσης. Τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα περιορίστηκαν σε μόλις 848 μονάδες σε σύνολο 2.075 εισαγόμενων. Τα πράγματα άρχισαν να βελτιώνονται αισθητά από το 2000 και μετά. Το κύριο χαρακτηριστικό της περιόδου 2000-2009 ήταν η σημαντική αύξηση στις πωλήσεις εισαγόμενων αυτοκινήτων. Τον Ιούνιο του 2001 η Volvo Korea ξεκίνησε την πώληση των αυτοκινήτων της Jaguar και της Land Rover. Επιπλέον, εισήλθαν για πρώτη φορά στην αγορά της Ν. Κορέας οι ιάπωνες κατασκευαστές (για τους οποίους υπήρχαν περιορισμοί έως το 1999). Aν και τα ιαπωνικά αυτοκίνητα αύξησαν σταδιακά το ποσοστό τους, τα ευρωπαϊκής προέλευσης αναδείχθηκαν σύντομα ως τα πλέον δημοφιλή. 

Mercedes E-Class

Μέσα σε αυτό το διάστημα και άλλες ευρωπαϊκές φίρμες ανέλαβαν την απευθείας πώληση των αυτοκινήτων τους, όπως η Mercedes-Benz (2002), η Audi (2004) και η Volkswagen (2005). Σημαντική χρονιά αποτέλεσε το 2002, οπότε τα εισαγόμενα αυτοκίνητα κατέκτησαν το 1.3% της αγοράς, η πρώτη φορά που πέτυχαν ποσοστό άνω του 1%. Τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα κάλυψαν το 63.2% του συνόλου με 10.182 μονάδες, ενώ οι ιάπωνες και οι αμερικάνοι κατασκευαστές ισοφάρησαν με ποσοστό 18.4%. Το 2005 οι πωλήσεις ξένων αυτοκινήτων ανήλθαν σε 30.901 μονάδες, με τις 18.010 να αντιστοιχούν σε ευρωπαϊκά μοντέλα (58.3%).  Έως το 2008 το ποσοστό στα εισαγόμενα ανήλθε στο 6% της αγοράς, με 61.648 μονάδες. Ήταν η χρονιά που οι ευρωπαίοι κατασκευαστές πέτυχαν το χαμηλότερο ποσοστό τους από το 2000 έως σήμερα, με 53.1% και 32.756 μονάδες. Αντίθετα οι ιάπωνες πέτυχαν το υψηλότερο ποσοστό τους στο ίδιο διάστημα, με το 35.5% επί των εισαγόμενων και 21.912 μονάδες. Τα αμέσως επόμενα χρόνια οι ευρωπαίοι ενδυνάμωσαν σημαντικά τη θέση τους στην κορεάτικη αγορά, ενώ οι ιάπωνες σημείωσαν υποχώρηση. 

Τον Ιούλιο του 2011 τέθηκε σε εφαρμογή η συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών μετάξύ της Ε.Ε και της Ν. Κορέας (EU-South Korea free trade agreement) η οποία καταργεί τους δασμούς σε βιομηχανικά και αγροτικά προϊόντα. Η αγορά στα εισαγόμενα αυτοκίνητα άρχισε να επιταχύνει, με σταθερή άνοδο έως το 2015. Το 2011 οι πωλήσεις ανήλθαν στις 105.037 μονάδες, με τις ευρωπαϊκές φίρμες στις 77.849 μονάδες (74.1%). Το 2012 τα εισαγόμενα έφτασαν τις 130.858 πωλήσεις (+24.6%) ενώ οι πωλήσεις των ευρωπαϊκών αυτοκινήτων κάλυψαν το 74.3% με 97.210 μονάδες (+24.9%). Τον Φεβρουάριο του 2013 τα αυτοκίνητα της Fiat ήταν πλέον διαθέσιμα μέσα από το δίκτυο της Chrysler, ενώ τον Ιανουάριο του 2014 η Porsche δημιούργησε το δικό της δίκτυο πώλησης. Το 2015 ο αριθμός των εισαγόμενων έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ, με 243.900 πωλήσεις, με το 80.9% να καλύπτουν τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα (197.396). Το διάστημα 2016-2017 υπήρξε πτώση στον συνολικό αριθμό των πωλήσεων με αντίστοιχη μείωση των ευρωπαίων κατασκευαστών, όμως υπήρξε κάποιο όφελος κυρίως για τους ιάπωνες κατασκευαστές και λιγότερο για τους αμερικάνους. Ήδη στις προτιμήσεις των κορεατών που επέλεγαν εισαγόμενο αυτοκίνητο, κυριαρχούσαν τα γερμανικά μοντέλα. Ορισμένα ιαπωνικά μοντέλα είχαν μια καλή παρουσία, κυρίως της Lexus που όμως οι συνολικές της πωλήσεις δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτές της Mercedes ή της BMW. 

BMW 3 Series

To 2020 η αύξηση στα εισαγόμενα αυτοκίνητα ανήλθε στο +12.3% με 274.859 μονάδες έναντι 244.780 το 2019. Οι ευρωπαίοι πέτυχαν 221.141 πωλήσεις (+20.1%), καλύπτοντας το 80.5% σε αυτό το κομμάτι της αγοράς. Οι ιάπωνες κάλυψαν μόλις το 7.5% της αγοράς από το 15.0% την προηγούμενη χρονιά με πτώση -43.9%. Για πρώτη φορά τα αμερικάνικα αυτοκίνητα πέτυχαν περισσότερες πωλήσεις έναντι των ιαπωνικών, με ποσοστό 12.1%. Το best seller εισαγόμενο μοντέλο ήταν η Mercedes E-Class, με 33.181 πωλήσεις. 

Είναι φανερό ότι η αγορά της Ν. Κορέας ήταν μια δύσκολη περίπτωση για τους ξένους κατασκευαστές, οι οποίοι είχαν πρόσβαση μόλις τις τρεις τελευταίες δεκαετίες και ξεκίνησαν την πορεία τους σε ένα "αφιλόξενο" περιβάλλον. Η διαδρομή έως την κατάκτηση αξιοπρεπών ποσοστών και την καθιέρωσή τους στην εγχώρια αγορά, ήταν μια μακροχρόνια και επίπονη διαδικασία. Τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα κατάφεραν να επικρατήσουν, με τις Mercedes-Benz και BMW να κυριαρχούν συνολικά επί των εισαγόμενων αυτοκινήτων. Σημαντική αύξηση κατέγραψε το 2020 η Audi (+113.9%), που την έφερε στην 3η θέση μεταξύ των ξένων κατασκευαστών, ενώ την πρώτη πεντάδα συμπλήρωσαν οι Volkswagen και Volvo. Τα τελευταία χρόνια το πλέον αγαπημένο ξένο μοντέλο των κορεατών είναι σταθερά η Mercedes E-Class. 

 

Β.Α

Έρευνα : Hellenic Motor History © (2021)

Στοχεία πωλήσεων: KAIDA

Mε πληροφορίες από KAIDA, ec.europa.eu,