Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2020

To όνειρο του φθηνού αυτοκινήτου και η πολιτική στην Ελλάδα των 80s.

 


Στις αρχές Ιανουαρίου 1981, ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων-Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων στην χώρα μας (ΣΕΑΑ), δημοσίευσε στον Τύπο την παραπάνω καταχώρηση. H Ελλάδα ήταν επίσημα μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (Ε.Ο.Κ) από 1/1/1981, η ένταξη στην οποία είχε αξιολογηθεί ως θετική σε μια σειρά από τομείς. Δεν φαινόταν να ισχύει κάτι ανάλογο στον χώρο του αυτοκινήτου, όμως. Ο τίτλος της καταχώρησης είναι χαρακτηριστικός. Το καλοκαίρι του 1979, η τότε κυβέρνηση είχε ανακόψει την ανοδική πορεία της αγοράς αυτοκινήτου, μετά τον διπλασιασμό της φορολογίας για τα Ι.Χ. επιβατικά. Η κίνηση αυτή είχε σκοπό να περιορίσει τις εισαγωγές, με την δικαιολογία της διόγκωσης στο έλλειμα του ισοζυγίου πληρωμών. Όμως, οι αυξήσεις στις λιανικές τιμές των αυτοκινήτων ήταν συνεχείς όλο το επόμενο διάστημα, απομακρύνοντας την Ελλάδα από τα στάνταρντ των χωρών-μελών της Ε.Ο.Κ. 

Παράλληλα με τις παρεμβάσεις του ΣΕΑΑ, όλο και πιο συχνά ήταν τα δημοσιεύματα του ημερήσιου τύπου σχετικά με την κατάσταση που επικρατούσε στην αγορά αυτοκινήτου, εξαιτίας της φορομπηχτικής πολιτικής στην οποία επέμενε το κράτος. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα τέλη του 1982 η εργοστασιακή αξία ενός Opel Ascona 1.300 cc (9 φορ. ίπποι) ήταν στις 342.365 δραχμές, ενώ οι δασμοί ανέρχονταν στις 538.635 δραχμές. Όμως η τελική τιμή πώλησης, μαζί με το κέρδος του εισαγωγέα, την εισφορά κλπ έφτανε το 1.115.000 δραχμές! Με δεδομένο ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα ήταν το χαμηλότερο μεταξύ των χωρών της Ε.Ο.Κ (με εξαίρεση την Πορτογαλία που έγινε μέλος το 1986), τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα για τον Έλληνα αγοραστή, που μόνο.... "ευρωπαίος" δεν ήταν. Αν στο παραπάνω προσθέσουμε και την απώλεια της αγοραστικής του δύναμης από τις υποτιμήσεις και... διολισθήσεις της δραχμής, τότε η κατάσταση γινόταν ακόμα δυσκολότερη. Στο τοπίο ερχόταν να προστεθεί και η απουσία χρηματοδότησης μέσω τραπέζης για αγορά αυτοκινήτου, παρά μόνο για τα εγχώριας παραγωγής (κάτι που είχε προκαλέσει την αντίδραση της Ε.Ο.Κ). 

Η κριτική που ασκούσαν ορισμένοι σχετικά με την πολιτική απέναντι στο αυτοκίνητο, δεν άλλαξε τα πράγματα. Κατά την προεκλογική περίοδο του 1985, η Νέα Δημοκρατία δεσμεύτηκε για την μείωση στις τιμές των καινούργιων αυτοκινήτων, στην περίπτωση που κέρδιζε τις εκλογές που είχαν προκυρηχθεί για τις 2 Ιουνίου. Μάλιστα το "φθηνό" Ι.Χ ήταν στα κεντρικά ζητήματα του προγράμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Φυσικά η υπόσχεση αυτή έφερε και το σχετικό "πάγωμα", εφόσον υπήρξε η τάση αναβολής στην αγορά καινούργιου αυτοκινήτου για... μετά τις εκλογές. Πάντως, η κυβέρνηση κατηγόρησε την Ν.Δ ότι αυτή η προεκλογική εξαγγελία δεν ήταν τίποτε άλλο παρά ένα "πυροτέχνημα", ενώ ταυτόχρονα εξέφρασε την άποψη ότι η αγορά αντέδρασε "ήρεμα". 

Η παρακάτω γελοιογραφία σατιρίζει πάνω σε αυτό το θέμα (εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", 2 Μαΐου 1985).



Ο "λαός" μπορεί να ήθελε φθηνό Ι.Χ, όμως ψήφισε τελικά υπέρ του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Λίγους μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 1985, η υποτίμηση της δραχμής κατά 15% και στην συνέχεια η επιπλέον αύξηση των φορολογικών συντελεστών, εξασφάλισαν στους Έλληνες ακόμα... ακριβότερο αυτοκίνητο. Την ίδια περίοδο ο Πρόεδρος του ΣΕΑΑ, κ. Σέργιος Σακελλαρόπουλος, έκανε προτάσεις για αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, την ρύθμιση για την πώληση όλων των αυτοκινήτων με δόσεις και την απαγόρευση εισαγωγής μεταχειρισμένων αυτοκινήτων άνω των δύο ετών. Φυσικά οι προτάσεις αυτές έπεσαν στο κενό. 

Τα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα αποτελούσαν μια εναλλακτική λύση, για την απόκτηση ενός φθηνότερου μεταφορικού μέσου. Όμως, η λύση αυτή  αφορούσε ενίοτε οχήματα μεγάλης ηλικίας και σε αμφίβολη κατάσταση. Η ζήτηση για τέτοια αυτοκίνητα παρουσίαζε σταθερά ανοδικές τάσεις από τις αρχές της δεκαετίας του '80. Το 1985 υπήρξε αύξηση 57.0%, με 30.906 μονάδες από 19.699 το προηγούμενο έτος. Το μερίδιο τους επί του συνόλου των πωλήσεων επιβατικών αυτοκινήτων, ανήλθε στο 28.2%, από το 23.1% το 1984, ενώ το 1983 τα μεταχειρισμένα έφταναν στο 18.1% των συνολικών πωλήσεων. To 1986 η αύξηση στον γενικό μέσο όρο των λιανικών τιμών έφτασε το 49%, ενώ το 1987 προστέθηκε στην τελική αξία και η επιβάρυνση του Φ.Π.Α (6%). 

Μετά από μια δεκαετία άγριας φορολόγησης στα αυτοκίνητα, την 1η Μαρτίου 1989 και εντελώς ξαφνικά, οι Έλληνες διάβαζαν στις εφημερίδες ότι το "φθηνό" Ι.Χ ήταν γεγονός! 




Το 1989 ήταν χρονιά εκλογών αλλά καμία εξαγγελία δεν είχε γίνει νωρίτερα σχετικά με το θέμα. Οι νέοι μειωμένοι φορολογικοί συντελεστές είχαν άμεση ισχύ για τα αυτοκίνητα αντιρρυπαντικής τεχνολογίας με καταλύτη. Το κακό είναι ότι, τέτοια αυτοκίνητα δεν υπήρχαν διαθέσιμα στην ελληνική αγορά! Ήταν η εποχή που την επικαιρότητα απασχολούσαν διάφορα σκάνδαλα της κυβέρνησης και το κλίμα στην εγχώρια πολιτική σκηνή ήταν τεταμένο. Η Νέα Δημοκρατία, ως αξιωματική αντιπολίτευση, επιτέθηκε στο ΠΑ.ΣΟ.Κ κρίνοντας την κίνηση αυτή ως "απελπισμένη νυχτερινή επιχείρηση αντιπερισπασμού", ειδοποιώντας αργά τη νύχτα τους οικονομικούς συντάκτες για να αναγγείλει μέτρα για το αυτοκίνητο. Ήταν αλήθεια πως τα μέτρα πάρθηκαν μέσα σε μια νύχτα, χωρίς κανέναν σχεδιασμό και καμία προετοιμασία. Μπορεί φαινομενικά η κυβέρνηση να προχώρησε στην μείωση της φορολογίας για λόγους "τακτικής" ή "εντυπωσιασμού", ειδικότερα λόγω των επερχόμενων εκλογών, όμως υπήρχε και το επιτακτικό ζήτημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην πρωτεύουσα, που απαιτούσε μια νέα προσέγγιση στο θέμα του αυτοκινήτου. Άλλωστε, οι φωνές προς αυτή την κατεύθυνση ήταν όλο και περισσότερες. Ήταν δεδομένο ότι το αυτοκίνητο αποτελούσε την κύρια πηγή μόλυνσης, με χιλιάδες παλιά και ελλειπώς συντηρημένα οχήματα σε κυκλοφορία. 

Επιπλέον, η Νέα Δημοκρατία υπενθύμισε ότι κατείχε την "πατρότητα της πολιτικής για το φθηνό αυτοκίνητο", εννοώντας προφανώς τις προεκλογικές εξαγγελίες του 1985. Βέβαια, η Νέα Δημοκρατία είχε σαφώς και την "πατρότητα της πολιτικής για το ακριβό αυτοκίνητο", εφόσον ήταν εκείνη που διπλασίασε του φόρους το 1979. Η πολιτική που ανακοίνωσε ο υπουργός Οικονομικών Δ Τσοβόλας, ήταν ουσιαστικά χωρίς αποτέλεσμα, όμως τελικά το "φθηνότερο αυτοκίνητο" θα γινόταν σύντομα πραγματικότητα για τον μέσο Έλληνα, με την επιπλέον μείωση του Ε.Φ.Κ και την εισαγωγή των καταλυτικών αυτοκινήτων το 1990 (επί Ν.Δ). Για τους μειωμένους συντελεστές του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης το 1989, έχει γίνει αναλυτική αναφορά εδώ





Β.A
Έρευνα & αρχείο Hellenic Motor History © 2020
Στοιχεία μεταχειρισμένων: ΣΕΑΑ
Με πληροφορίες από τις εφημερίδες "Απογευματινή", "Ελευθεροτυπία", "Έθνος".
Η τιμή του Opel Ascona είναι βάσει στοιχείων της "ΕΛΦΙΝΚΟ" Α.Ε (11/1982).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου